Ľudo Zúbek, Wiosna Adeli

Chyba dziecinnieję, bo przeczytałem to z przyjemnością. Ludo Zubek (1907-1969) to słowacki powieściopisarz historyczny. Akcja Wiosny Adeli toczy się w latach 1846-1856. To okres kiedy zaczyna tworzyć się naród słowacki. We wczesnym średniowieczu Słowacja należała do państwa wielkomorawskiego, po jego upadku w 906 roku została podbita przez Węgrów. I była częścią Węgier (tzw. Węgrami Górnymi) przez ponad tysiąc lat, aż do roku 1918. Nie była to okoliczność sprzyjająca procesowi narodowotwórczemu, tym bardziej że za miedzą byli inni chętni do „przygarnięcia” Słowaków – Czesi, dla których Słowacy to taka śmiesznie mówiąca odmiana Czechów.

Jako pierwszy językową odrębność Słowaków podkreślał Ludovit Sztur (Ľudovít Štúr) – autor pracy Gwara słowacka albo potrzeba pisania w tej gwarze. Wokół niego skupiła się grupa młodych słowackich inteligentów, których program dotyczył nie tylko spraw narodowych, ale też społecznych (zniesienie pańszczyzny, walka z alkoholizmem).

Na Słowacji Wiosna Adeli była wydawana wielokrotnie, tu wydania z 1968 i 1973 

Właśnie Sztur jest jednym z głównych bohaterów powieści. Ale nie, nie jest to powieść o walce narodowowyzwoleńczej i słowackiej martyrologii, a to za sprawą dwóch bohaterek, bardzo młodych kobiet: Ewy Jonaszówny, córki wiejskiego nauczyciela, która pełni rolę narratora oraz tytułowej Adeli Ostroluckiej należącej do zamożnego rodu ziemiańskiego.

Wydania z 1984 i 2004 

Więc „sprawa słowacka”, choć obecna, a nawet bardzo istotna, nie zdominowała powieści – to raczej obyczajówka z wątkiem narodowym w tle. I jest to młodzieżówka; styl Zubka najbardziej przypomina mi Lucy Maud Montgomery, a w szczególności ostatnią część cyklu o Ani z Zielonego Wzgórza – Rilla ze Złotego Brzegu (ale to wrażenie może być błędne z upływu czasu, wszak książki Montgomery czytałem pacholęciem będąc).

I jak przez cykl Montgomery, płynie się przez Wiosnę Adeli lekko, bohaterowie są sympatyczni, tylko na końcu mamy nie do końca happy end.

Wydania czeskie z 1960 i 1977 roku

Ogólnie warto przeczytać, przede wszystkim dla informacji historycznych – Słowacja, obok Białorusi, jest sąsiadem, którego przeszłość Polacy znają najmniej.

OCENA: 7/10

L. Zubek, Wiosna Adeli, tłum. E. Witwicka, wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 1975, stron: 264.

W latach siedemdziesiątych wyszły w Polsce jeszcze dwie książki tego autora

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na twitterze.

Seczytam na Instagramie.