Liliana Bodoc, Saga o Rubieżach

Drzewiej, kiedy niżej podpisany był młodym człowiekiem, w fantasy dominowały dwa nurty: howardowski (czyli heroic) i tolkienowski (epic z wyraźnym podziałem na „dobro” i „zło”). Ostatnio zdecydowanie mniej powstaje opowieści w obu tych nurtach. I przyznam, że nie myślałem, że jeszcze kiedyś trafię na fantasy  „tolkienowskie”, które przeczytam z przyjemnością. A tu masz...

Dzieło argentyńskiej pisarki Liliany Bodoc jest trylogią, wydaną w Polsce w dwóch tomach; tom I zawiera powieści Dni Jelenia i Dni Pomroki, tom II – Dni Ognia.

Saga o Rubieżach ma wszystkie cechy tolkienowskiej fantasy – no, może poza brakiem elfów, trolli itp. (z „obcych” są tylko Lulkowie i kobiety-ryby, odgrywający marginalną rolę). Z jednej strony mamy „dobrych” – ludzi walczących o wolność, z drugiej Misaianesa – syna samej Śmierci (i bliskiego kuzyna Saurona, Foula Wzgardliwego, Spruwacza, czy Inelukiego).

Bohaterowie też typowi dla tego nurtu – albo dobrzy jak miód, albo źli jak baba Jaga, albo też słabi, którzy ostatecznie różne drogi wybiorą – część zacznie służyć Misaianesowi (jak Saruman), część swoje winy odkupi (jak Boromir).

Okładki południowoamerykańskich wydań Sagi – dwa stare argentyńskie i nowe brazylijskie

Oryginalny jest natomiast świat, w którym rozgrywa się akcja powieści. Liliana Bodoc sięgnęła do mitów i historii swojego rejonu. Nietrudno w Żyznych Ziemiach dostrzec Amerykę, we Władcach Słońca – Azteków (ewentualnie Naczezów, których król nosił tytuł „Wielkie Słońce”), w Zitzahayah – Majów, w Huisihuilkach – Mapuczów (indiańskie plemię, którego nie podbili ani Inkowie, ani Hiszpanie – udało się to dopiero niepodległemu Chile w drugiej połowie XIX wieku). Bodoc stworzyła ludy z „krwi i kości”, opisując ich obyczaje, wierzenia, życie codzienne. Tym zbliża się do twórczości Ursuli Le Guin (która zresztą bardzo chwaliła dzieło Argentynki). W epic fantasy coś podobnego można znaleźć chyba tylko w trylogii Pamięć, smutek, cierń Teda Williamsa, acz to inny świat, na średniowiecznej Europie wzorowany.

Na Żyznych Ziemiach mamy jeszcze element napływowy – dzieci Boreaszów, których przodkowie przybyli ze Starych Ziem (czyli odpowiednika naszego Starego Świata). Dzieci Boreaszów mają rude włosy i statki z głowami nieznanego zwierzęcia na dziobie – jakoś to nasuwa skojarzenia z wikingami, ich drakkarami i wyprawami do Ameryki na przełomie X/XI wieku.

Podania głoszą, że kiedyś Żyzne Ziemie odwiedzą krewni Boreaszów ze Starego Świata. I to też pochodzi wprost z mitów ludów indiańskich, wiele z nich wierzyło w białego, brodatego boga, który odpłynął za morze, ale zapowiedział, że wróci (u Azteków zwał się Quetzalcoatl, u Majów – Kukulkan, u Misteków – Yucano, u Inków – Viracocha).

Wydania: angielskie, francuskie, hiszpańskie i (chyba) kolejne argentyńskie

Do brzegów Żyznych Ziem zbliża się flota ze Starego Świata. Mieszkańcy nie wiedzą czy to wróg, czy też Boreaszowie...

Ze wszystkich powieści nurtu tolkienowskiego, Saga o Rubieżach najbardziej przypominała mi Kroniki Thomasa Covenanta Niedowiarka Stephena R. Donaldsona. Nie tylko brak elfów, orków itd., nie tylko postawienie na ekologię – dobro żyje w zgodzie z przyrodą, zło ją skaża. Także styl Liliany Bodoc – gawędziarski, z nieśpiesznym prowadzeniem akcji, sprawiał, że jakoś wspominałem Thomasa Covenanta (a nawet nabrałem chęci na ponowną lekturę, co jest komplementem i wobec Bodoc, i wobec Donaldsona).

I taka jest ta powieść – nie ma co tu szukać oryginalnej fabuły, oryginalnych bohaterów. Liliana Bodoc przedstawiła nam jeszcze raz ten sam mit, tyle że w nowej scenerii. Jednak przedstawiła go bardzo dobrze.

Saga o Rubieżach po niemiecku

Mnie się podobało, ale czy polecam.... Zależy komu – uprzedzam, że większość recenzji była w stylu: łeee, bleee, rozwlekłe, nudne. W każdym razie, jeśli Wam podobał się Władca pierścieni Tolkiena, Pamięć, smutek, cierń Williamsa, Fionavarski gobelin Kaya, Saga o wojnie światów Feista, a nade wszystko Kroniki Thomasa Covenanta Niedowiarka Donaldsona – śmiało sięgnijcie po powieść Liliany Bodoc. Powinna Wam przypaść do gustu.

Tym bardziej że tłumaczka, Iwona Michałowska-Gabrych, uczciwie zarobiła na swoją wypłatę. Poza kilkoma posiadami (za redaktora robił Cetnarowski, którego sam określam mianem „miszcza posiadów”) nic mnie nie zirytowało.

Szkoda tylko, że Saga o Rubieżach wylądowała w tanich księgarniach, bo teraz pewnie nie ma co liczyć na tłumaczenia kolejnych książek Liliany Bodoc. Pierwsza część Sagi – Dni Jelenia była jej debiutem; wydana została w 2000 roku. Od tamtej pory Bodoc opublikowała wiele książek, a w jednej – Oficio de búhos z 2012 roku wróciła do Żyznych Ziem.

Najnowsze wydanie argentyńskie z Oficio de búhos

Saga o Rubieżach to druga pozycja tłumaczona z języka hiszpańskiego, którą przeczytałem przez ostatni rok (pierwsza to Felix Palma, Mapa czasu). I druga, której lektura nie była zmarnowanym czasem. Dość miło wspominam też książki Juana Eslava Galána, które przed ponad dziesięciu laty wydał Solaris. Może więc właśnie na rynek hiszpańskojęzyczny powinni zwrócić swoje spojrzenia polscy wydawcy?

OCENA: 8/10

L. Bodoc, Saga o Rubieżach, t. 1: Dni Jelenia; Dni Pomroki, tłum. I. Michałowska-Gabrych, wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2012, stron: 728.

L. Bodoc, Saga o Rubieżach, t. 2: Dni Ognia, tłum. I. Michałowska-Gabrych, wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2013, stron: 552.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.