Wojciech Zembaty, Głodne Słońce

Lubicie Grę o tron? A Faraona Prusa? A stare, dobre weird fiction w stylu Lovecrafta? A do tego jeszcze klimaty mezoamerykańskie? Jeśli tak, to bo bez wahania bierzcie się za tę książkę.

Zembaty wymyślił oryginalny świat fantasy. Mamy historię alternatywną. Akcja toczy się mniej więcej „teraz” – w okolicach 2020 roku, choć technologicznie to wciąż XVI wiek. Losy naszego świata i świata Zembatego rozdzieliły się jakieś pięćset lat temu, w latach 1519-1521. Właśnie wtedy hiszpański konkwistador Hernán Cortés podbijał Meksyk. W naszym świecie skutecznie. W świecie Zembatego jednak Montezuma, władca Azteków przyzwał na pomoc coś, co w książce zwane jest Klątwą. I przez tę Klątwę szlag trafił Hiszpanów, ale także Azteków. Hiszpanów nie tylko w Ameryce, bo również w Starym Świecie – Klątwa całkowicie zniszczyła Europę i Azję, na zachodnim wybrzeżu Mezoameryki powstało nawet kilka miast założonych przez żółtoskórych uciekinierów z Azji.

Co się stało z Aztekami nie wiadomo (coś tam się wyjaśnia, ale nie będę spojlerował). Jednak Imperium Azteków, choć bez samych Azteków, trwa. Przejął je pokrewny dawnym władcom lud Kruzów. Od Klątwy minęło jakieś pół tysiąca lat, ślady po niej powoli zanikają, nawet Zjadacze (nowy, inteligentny gatunek, żyjący pod ziemią, mający coś wspólnego z Klątwą) pojawiają się coraz rzadziej. Ale co śpi, może być zbudzone...

Świat jest bardzo bogaty, z krótkich wzmianek dowiadujemy się o Imperium Inków, którym władają żywe mumie, o sytuacji w Starym Świecie, o ludach na północ od Meksyku. Mam nadzieję, że autor wykorzysta jeszcze to bogactwo.

Jak Martin w Grze o tron, tak i Zembaty tworzy wielu bohaterów, z których perspektywy obserwujemy wydarzenia. Do najważniejszych należą:

Haran, jeden z ostatnich (chyba...) białoskórych (potomków hiszpańskich niedobitków). W dzieciństwie adoptowany przez wojownika z plemienia Druazzi, służącego Kruzom.

Tennok – przedstawiciel kruzyjskiej arystokracji, syn władcy jednego z miast.
Quinatzin – aktualny imperator, władca Kruzów. Młody reformator skonfliktowany z kapłanami i częścią wojskowych.

Szaratanga – wojskowy dowódca Tlaszkali, państwa walczącego z Kruzami. Tlaszkalanie byli sojusznikami Hiszpanów i teraz są niejako ich następcami, nawet ich religia jest mieszanką elementów miejscowych z chrześcijaństwem.

Citlali – zakładniczka z jakiegoś ludu żyjącego daleko na północy.

To oczywiście nie są wszyscy. Zdaje wam się, że w tych dziwnych imionach można się zagubić? Nic z tych rzeczy, każdy z bohaterów jest tak wyrazisty, że naprawdę nie niknie w tłumie.

Zembaty stworzył opowieść, od której trudno się oderwać (a to przecież kobyła – Fabryka Słów „letkiem dytkiem” zrobiłaby z tego cztery tomy, a może nawet i dwie trylogie). Mogę tylko chwalić za świat, bohaterów, fabułę, klimat...

Za język w zasadzie też, ale – teraz będzie łyżka dziegciu w beczce miodu: mnie nieco przeszkadzało słownictwo autora. Jakoś współczesne wulgaryzmy czy słowa/zwroty nie mające prawa bytu w tym świecie psuły mi klimat. Dla przykładu, kobiety się przelatuje, ewentualnie z nimi pieprzy. Co jakiś czas mamy porównania końskie, typu „zrobili mnie w konia” – i to w świecie, w którym jak autor nie raz podkreśla, koń był zwierzęciem wybitnie rzadkim, a do tego potępionym (Kruzowie zabraniali korzystania z nich, mieli je tylko kurierzy). Więc skąd taka powszechna znajomość konia i polskich (!) powiedzonek/stereotypów z koniem związanych?

Mieszkańcy Mezoameryki najwyraźniej znają też europejskie herby i to znowu w wersji typowo polskiej – np. Haran zostaje żartobliwie określony jako pochodzący z „Chujwiegdzie herbu Chujwieco”. Już nawet pomijając te żałosne wulgaryzmy, ale nazwa herbu to polska specyfika, bo to u nas dwieście rodzin mogło pieczętować się tym samym herbem. W innych krajach europejskich raczej każda rodzina miała własny, więc nie było potrzeby tworzenia osobnych nazw (u nas też były rodziny mające unikalne symbole, to się wtedy mówiło np. Zawadzki herbu własnego).

Mamy też pseudośmieszne zwroty typu „racja stanu i stanika”. Ale bank Zembaty rozbił opisem seksu (t. 2, str. 520-521). Czytając to pomyślałem: A wiec tak prawiczek wyobraża sobie seks... To skrzyżowanie kabaretu z literaturą dla kobiet upośledzonych emocjonalnie i intelektualnie. Autorze, skoro nie umiesz, to sobie odpuść, napisz, że zamknęły się drzwi sypialni, a następną scenę rozpocznij od wspólnego śniadania. Domyślimy się, co zaszło pomiędzy.

Niespecjalnie do gustu przypadły mi okładki. Jak zobaczyłem tę z pierwszego tomu, jeszcze przed wydaniem, to uznałem, że to jakiś horror klasy C z azteckimi demonami w roli głównej. I nie miałem zamiaru kupić. Dopiero po ponad roku od wydania i iluś pozytywnych recenzjach dorzuciłem do sporej paczuszki z Powergraphu. Swoją drogą jestem zdumiony, że pierwszy tom Głodnego Słońca nie dostał nominacji do Zajdla za 2016 rok, zwłaszcza jak się popatrzy na to, co dostało (Kisiel czy – o zgrozo! – Krajewska).

Gdyby autor odpuścił sobie językowe dziwactwa, dałbym 9/10. A tak tylko:

OCENA: 8/10.

W. Zembaty, Głodne Słońce, t. 1: Dymiące zwierciadło, wydawnictwo Powergraph, Warszawa 2016, stron: 544.

W. Zembaty, Głodne Słońce, t. 2: Ołtarz i krew, wydawnictwo Powergraph, Warszawa 2019, stron: 656.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na twitterze.