Konrad T. Lewandowski, Narzeczona z Kociewia

Tym razem Przewodas „wyskoczył” z powieścią historyczną z elementami fantasy. Akcja toczy się we wsi Janowo (obecnie powiat kwidzyński w województwie pomorskim) i okolicach. Wieś w historii zapisała się głównie w 1920 roku. Otóż po I wojnie światowej zarządzono, że na Mazurach, Warmii i Powiślu zostanie przeprowadzony plebiscyt – mieszkańcy zadecydują czy mają to być Niemcy, czy Polska. Polska, z wielu powodów, przerżnęła ów plebiscyt niemal po całości. Niemal, bo wygrała w kilku wsiach – m.in. w Janowie i okolicach.

I właśnie okres plebiscytowy jest jednym z „czasów” powieści. Jednym, bo akcja toczy się w trzech „czasach”, a w każdym z nich bohaterami jest rodzeństwo z rodu Tollików. W pierwszej połowie XIV wieku są to Paweł i Marcin, w drugiej połowie XV wieku – Michał i Wartysława, w XX wieku – Tadeusz i Janina. Ta ostatnia para to postaci historyczne. Tadeusz był polskim komisarzem w Janowie podczas plebiscytu a potem wójtem. Janina w powieści jest jeszcze dzieckiem, ale później była dość znaną malarką, autorką m.in. rysunków ukazujących życie w obozie koncentracyjnym Auschwitz (w którym spędziła ponad dwa lata – od kwietnia 1942 do października 1944).

Miejsce akcji - fragment mapki z II i III strony okładki

Początkowo zdawało mi się, że to zbiór opowiadań o Tollikach, ale już po kilku rozdziałach okazało się, że to powieść; autor zaczyna te wątki z różnych stuleci zgrabnie łączyć, pojawia się też motyw podróży w czasie – nie lubię tego elementu w fantastyce, ale w tym przypadku, choć jest istotny, to jednak umiarkowany i nie popsuł mi lektury.

Przenoszenie w czasie to nie jedyny element fantastyczny, bo pojawiają się też postaci ze słowiańskiej demonologii. Przy czym przedstawione są w stylu ludowym, a nie kościelnym – nie jako absolutne zło, a jako stwory „do dogadania”. Miejscami wprowadza to element komiczny, bo trudno nie uśmiechnąć się, kiedy świeży utopiec zachwala jeszcze żyjącemu przyjacielowi zalety utopcowego życia, bo boginki niecnotliwe są i do wszelkich figli przychylne.

Potem pojawiają się jeszcze ważniejsze fantastyczne persony – sami słowiańscy bogowie, a na dokładkę pewien znany dwudziestowieczny okultysta... 

Nie jest to powieść, która zapisze się złotymi zgłoskami w historii literatury polskiej. Ale jest to zupełnie przyzwoita książka, z którą można spędzić przyjemnie kilka godzin. Sam zacząłem czytać wieczorem – miałem przerobić kilkadziesiąt stron na zmulenie i iść nyny, ale nie wyszło; tak mnie wciągnęło, że przeczytałem całość (na zasadzie: a to jeszcze ten krótki rozdzialik, a jeszcze jeden, a teraz to już nie warto odkładać, bo finiszuję :D). Jeśli ktoś z was czytał sarmackie fantasy Konrada Lewandowskiego (trylogia Diabłu ogarek), to tu mamy podobny klimat, choć moim zdaniem, Narzeczona z Kociewia jest nieco lepsza.

Sam mam dwie uwagi od strony historycznej. Po pierwsze, mało prawdopodobne, żeby ktoś na przełomie XIII i XIV wieku nazwał mieszkańców Kociewia Polanami (str. 6) – wówczas jednak Pomorzanie byli odrębnym ludem (takowa pomyłka mogła się zdarzyć w odległej Danii – i zdarzyła pod rokiem 1210 – ale raczej nie na pograniczu pomorsko-pruskim). Po drugie, chyba w XIV wieku nie było sensu wzywać biskupa z Gdańska (str. 142), bo wówczas nie było biskupstwa gdańskiego. Biskupstwo w Gdańsku powstało dopiero w 1925 roku, a wcześniej (od XII wieku do 1821 roku) te tereny należały do biskupstwa włocławskiego (czasami zwanego kujawsko-pomorskim) i chełmińskiego (1821-1925).

Twórczość Konrada Lewandowskiego często, acz niesłusznie, bywa oceniana przez pryzmat jego występów internetowych – można go nazwać człowiekiem bezkompromisowym walącym prawdę (a w każdym razie to, co za prawdę uważa) między oczy, a można internetowym trollem. Ale warto oddzielić w tym przypadku dzieło od twórcy. Przewodas pisuje od wieków i potrafi to robić. Sam nie jestem może jego wielkim fanem, ale lubię, co widać na poniższym obrazku:

Narzeczona z Kociewia przypomniała mi, że spędziłem w życiu trochę czasu nad książkami Lewandowskiego i nie był to czas stracony, więc tak się zastanawiam czy nie wrócić do kotołaka, choć zniechęca mnie wydawanie różnych wersji, pod różnymi tytułami. W każdym razie, chyba jednej części nie czytałem (chyba, bo przez to zmienianie tytułów trudno się połapać) i pewnie czas to nadrobić.

Wracając do Narzeczonej z Kociewia – jeśli macie ochotę na czystą rozrywkę (tu nie ma dylematów, niejednoznacznych bohaterów itp.) z ludowymi baśniami, słowiańską mitologią, mało znanym epizodem naszych dziejów, zachodnim okultyzmem i japońską magią (tak, tak, też jest) to polecam.

Jeszcze słowo o wydaniu – jest ubogo, zwykła miękka okładka bez skrzydełek i druk chyba cyfrowy, w każdym razie jakość na to wskazuje. Ale sam wolę miękkie okładki od pseudoluksusowych, czyli zintegrowanych lub twardych klejonych. I nie ma obrzydliwego meszku – okładka pokryta zwykłą folią, co dla mnie jest atutem. Ciekawostka: w stopce nie ma ani redaktora, ani korektora, nie wiem czy to oszczędność, czy też bezkompromisowy Konrad nie życzy sobie, żeby ktoś grzebał w jego tekstach. Ale wyszło lepiej, niż w wielu pozycjach uznanych wydawców, którzy redaktorów i korektorów zatrudniają. W każdym razie, nie wyłapałem błędów.

OCENA: 7/10.

K. T. Lewandowski, Narzeczona z Kociewia, Wydawnictwo Ferratus, Gdynia 2020, stron: 282.

***

W ubiegłym roku wyszła jeszcze jedna książka Konrada T. Lewandowskiego – Złota kaczka.

To kontynuacja głośnej Noteki 2015, która dostała nagrodę im. Zajdla za 1995 rok. Nie wiem czy to kupię, bo jakoś nie porwały mnie przygody Radosława Tomaszewskiego, redaktora Obleśnych Nowinek. Ale jeśli ktoś lubi ostrą satyrę w fantastycznej scenerii, to polecam. Tu pierwsza recenzja.

A tu recenzja Narzeczonej z Kociewia pióra (czyli klawiatury) Krzysztofa Sokołowskiego.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.