Raz jeszcze w wyłom. Antologia opowiadań bitewnych (Fantazmaty)

Wiecie, że nie lubię i nie umiem czytać ebooków – przerobienie ebooka zajmuje mi duuużo więcej czasu, niż papieru i chyba to mnie irytuje. Fantazmatów wcześniej do ręki (znaczy, na ekran) nie brałem, bo dodatkowo zniechęcała mnie objętość (główny projekt to dwa tomy po dwadzieścia opowiadań).

Ale ostatnio do podróży zapomniałem sezabrać książkę. To znudzony klikam na telefonie po necie i na blogu Głodnej Wyobraźni natknąłem się na recenzję nowej antologii Fantazmatów. Sześć opowiadań, to dam radę. Zassałem i przeczytałem na telefonie. Po co smaram o swojej niechęci do ebooków: bo możliwe, że e-książki oceniam surowiej, niż papierowe – skoro czyta mi się gorzej, to opinia gorsza; proste, nie?

Autorzy opowiadań to w większości początkujący pisarze, znani z kilku, góra kilkunastu opowiadań. Wyróżnia się tu dwoje: Andrzej W. Sawicki to dość znany twórca, autor pięciu powieści i pewnie już kilkudziesięciu opowiadań. Z kolei Joanna Pastuszka-Roczek jest niemal absolutną debiutantką (w tym roku jedno jej opowiadanie ukazało się w internetowym czasopiśmie Magazyn Biały Kruk).

Wiktor Orłowski, Kolor piekła

Nie pierwsze to opowiadanie z motywem konsumpcji, która stała się religią (pamiętam, że ten motyw był w opowiadaniu zamieszczonym ponad dwadzieścia lat temu w miesięczniku Fenix). W tym przypadku konsumpcja stała się okrutną religią wymagającą ofiar z ludzi. Wyobraźcie sobie, że „bitwy marketowe” stają się prawdziwymi bitwami toczonymi w gigantycznym markecie-świątyni (trochę skojarzyło mi się to z kwietnymi wojnami znanymi z prekolumbijskiej Mazoameryki). Pewnie elementy wyglądają satyrycznie, ale nie śmieszą – to jest podane na poważnie.

Całkiem zgrabnie napisany kawałek militarnej SF. Moją ocenę nieco obniża nazbyt potoczny język – nie w dialogach, a w przekazie narratora (np. posiać zamiast zgubić). A mocno obniża zakończenie, bo tak oklepana puenta, że po przeczytaniu najpierw zaniemówiłem, potem wybałuszyłem oczy, zrobiłem pfffff, a na koniec skwitowałem: Nie, no k..., autorze, naprawdę? Nie podobały mi się też nawiązania do naszej rzeczywistości – chyba miały być satyryczne.

OCENA: 6/10.

Andrzej W. Sawicki, Wyrywając dusze

Tak szczerze, to nie przepadam za twórczością Sawickiego. Podobają mi się jego pomysły – łączenie SF, steampunku i fantasy, ale jakoś tak losy jego bohaterów wiszą mi i powiewają.

Ale akurat tu wyszło mu całkiem fajnie. Przede wszystkim bardzo mi się spodobał wymyślony przez niego świat – znowu mikst SF, steampunku i fantasy. Bohaterowie nie są szczytem finezji, ale jest zdecydowanie lepiej, niż w jego opowiadaniach, które dotąd znałem. Fabuła przyzwoita.

Chciałbym coś jeszcze przeczytać z tego uniwersum.

OCENA: 7/10.

Krzysztof Niedzielski, Władcy Ludzkich Ciał

Nie podobało mi się. Pomysł może oryginalny, taki rodem z new weird (a wszak lubię tę odmianę fantastyki), tyle że niezbyt wiarygodny, bardzo wydumany. Stąd z trudem przychodziło mi wejście w ten świat.

Sam styl autora poprawny, ale jest to poprawność dobrego ucznia klasy III LO, nie ma tej lekkości, którą jednak literat powinien mieć. Zero emocji, zero stopniowania napięcia, bohaterowie z papieru (a może drewna, skoro sam autor szafuje słowem „marionetki”). Co ciekawe: brak długich zdań (są krótkie i średnie) – i wychodzi może szybkie, ale jednostajne umcy umcy.

Wynudziło mnie to opowiadanie.

OCENA: 4/10.

Anna Maria Wybraniec, Łukasz Krukowski, Kluczarnia

Nawiązania do Ferdydurki Gombrowicza. Nie umiem tego ocenić – nie doczytałem do końca. Jedyne co mnie zainteresowało w tym opowiadaniu, to rzut mopem niby bumerangiem. Skąd zainteresowanie – bo rzut bumerangiem wymaga podkręcenia, jakoś trudno mi sobie wyobrazić rzut długim mopem w tym stylu.

OCENA: brak.

Joanna Pastuszka-Roczek, Biała brama

Dotarliśmy do debiutantki. I to bardzo udany debiut – moim zdaniem, najlepsze opowiadanie antologii. Choć początek na to nie wskazywał. Przyznam, że znowu oczy wyszły mi z orbit przy opisie samobójstwa przez przyspieszenie oddechu (str. 129), czy przy zdaniu: piaszczysta ziemia usłana była ciałami walczących (str. 130) – znaczy, że co, że oni tak sobie leżeli i walczyli? Czy raczej chodzi o ziemię usłaną poległymi?

Ale szybko wpadłem w opowiadanie i przestałem zwracać uwagę na dalsze ewentualne językowe robactwo. Mamy tu pole bitwy (które się zmienia, raz jest płaskie, innym razem usiane przeszkodami) – każdego dnia potykają się na nim Biali (nietrudno skojarzyć z aniołami) i Czarni (diabły czy demony). Pisane to jest bardzo fajnym, plastycznym językiem. I wciąga jak bagno, bo wszak chcemy się dowiedzieć:

1. Kto za tym stoi i czemu to służy?

2. Co się dzieje z wygranymi, którym uda się przekroczyć bramę?

Taki trochę kamyczek do ogródka autorki: na jedno z pytań dostajemy odpowiedź zbyt wcześnie – więc zakończenie nie zaskakuje, a na drugie wcale (a może to początek jakiegoś cyklu, fragment czegoś większego? – fajnie by było).

OCENA: 8/10.

Agnieszka Fulińska, Słońce Austerlitz

Jak pewnie wiecie, jest u mnie pewien czytelniczy paradoks: nie lubię literatury naukowej i powieści historycznych z XIX wieku, ale lubię powieści obyczajowe osadzone w tym okresie i fantastykę w klimatach XIX-wiecznych. Więc tu Fulińska trafiła – mamy okres napoleoński, akcja opowiadania toczy się tuż przed i w trakcie bitwy pod Austerlitz.

Styl autorki całkiem dobry, niestety, jak dla mnie to opowiadanie ciągnie się zbyt długo, zanim dotarliśmy do meritum, moje zainteresowanie znacznie (acz nie do zera) spadło. Element fantastyczny taki sobie.

OCENA: 6/10.

* * *

Ogólnie całkiem przyzwoita antologia, lepsza od wielu puszczanych drukiem w uznanych wydawnictwach. Przyznam, że patrząc na nazwiska twórców (mało rozpoznawalne), nie spodziewałem się, że będzie tak dobrze. Polecam – darmocha! Ooo, stąd można zassć.

OCENA CAŁOŚCI: 7/10.

Raz jeszcze w wyłom. Antologia opowiadań bitewnych, wydawnictwo Fantazmaty, Kraków 2021, stron: 207 (w formacie pdf).

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.