Victor Milán, Władcy dinozaurów

Dla mnie to książka pokroju Niezwykłych przygód Anatola stukniętego na początku. Teraz pewnie zachodzicie w głowę, o czym ten człowiek (znaczy, że ja) bredzi. A czytaliście takie coś: Edmund Niziurski Siódme wtajemniczenie? Właśnie tam występują owe Niezwykłe przygody Anatola stukniętego na początku. Że zacytuję co to za powieść:

To jest taka książka, bracie, że kto ją raz zacznie czytać, już się od niej nie może oderwać, a potem zasypia. (...) Obowiązkowo. Na siedemdziesiątej stronie. W rezultacie nikt jej jeszcze nie przeczytał do końca. Ja sam usnąłem...

Właściwie to Władcy dinozaurów są jeszcze trudniejszą lekturą; przeczytałem około stu dziewięćdziesięciu stron i zasnąłem czternastokrotnie – nie da się przerobić więcej, niż kilkanaście stron za jednym podejściem. Naprawdę, zatarłem się z czytaniem przez tę książkę, bo męczyłem ją dwa tygodnie...

Sam tytuł pozwala przypuszczać, że to książka dla młodzieży z modnym motywem dinozaurów. No nie, jednak nie. Określiłbym to jako coś pomiędzy Grą o tron Martina (gatunkowo, nie poziomem!) a young adult ideolo. Czyli w teorii lekko napisane, ciut ambitniejsze od kaszany YAI. I o ile druga część zdania (ciut ambitniejsze) chyba jest prawdziwa, o tyle pierwsza (lekko napisane) drastycznie rozmija się z rzeczywistością.

Zacznijmy od fabuły – ot tu intrygi polityczne, tam powieść drogi, tu bitwa, zero oryginalności.

Świat jest oryginalny, ale czy „dobry”... Mamy do czynienia z jakimś eklektycznym zlepkiem motywów z różnych epok (od jury lub kredy przez późne średniowiecze, po brazylijski karnawał i paradę LGBT z XXI wieku). Kraje o nazwach wyraźnie przerobionych z nam znanych (np. Irlanda = Irlandia, Anglaterra = Anglia, Trebizon = Grecja/Bizancjum, nazwane od jednego ze średniowiecznych państewek bizantyjskich – cesarstwa Trebizondy, jest nawet Alemania = Niemcy i Slawia = Słowiańszczyzna). Na mapie wygląda to też na przerobioną Europę, a całość nosi nazwę Cesarstwo Nuevaropy.

Takie to nieco dziwaczne, ale z czasem (z czasem, bo Milán oszczędnie gospodaruje informacjami) dochodzimy do wniosku, że mamy tu do czynienia z krainą, w której żyją wskrzeszeni zmarli (chyba, bo do końca nie doczytałem – pomysł podobny do głośnej powieści Gdzie wasze ciała porzucone Philipa José Farmera). Zdaje się, że ową krainę powołali do istnienia Stwórcy (a było ich ośmiu). Z nieznanych powodów, zamiast ssaków (których jest tylko pięć gatunków) ów raj zasiedlili prehistorycznymi gadami. Ludzie są tam niemal nieśmiertelni – nie umierają ze starości, ale mogą zostać zabici. Jest też mowa o istnieniu czegoś na kształt elfów/wróżek (Fae/Faerie), ale do ich ewentualnego pojawienia się nie dotrwałem. Jest też, oczywiście, magia, ale chyba nader rzadka. Żeby znowu zrobić eklektycznie, mamy również Kościół i zakony; niby nie katolickie, ale niemal będące kalką katolickich.

Milán nawalił całą trylogię o tych dinozaurach...

Wszystkie te elementy są połączone dość chaotycznie, a Milán w każdym punkcie stara się być oryginalny. Przykładowo, nie używa „naszych” powiedzonek, tylko sili się na wymyślanie nowych, np. zwiali, jak rekaraczany, albo była wojownicza jak matadora, albo – my powiemy, że coś różni się jak noc i dzień, albo ogień i woda – u Milána różni się jak pióra i futro. To chyba miało budować klimat i pewnie by budowało, gdyby autor zachował umiar. Jednak nie zachował, a domyślanie się co chwila, co chciał nam powiedzieć, staje się męczące.

Męczy też masa bohaterów. Ogólnie są dwa wątki. Pierwszy, to wątek hrabiego Karyla Bogomirsky’ego (nie wiem czemu nie po polsku: Bogomirskiego), poskramiacza dinozaurów Roba Korrigana (z nieznanych powodów jego nazwisko nie zawsze jest odmieniane) i czarownicy Afrodyty. Ten wątek jest jeszcze w miarę.

Ale, niestety, jest drugi, chyba obszerniejszy – wątek Melodii, córki cesarza. O rany, jakie to nudziarstwo. Dzieje się wielkie nic, za to bohaterów mamy wprowadzanych na kopy. Tylko w podrozdziale na stronach 69-76 poznajemy: Melodię, jej pięć dam dworu i starszą opiekunkę oraz w dyskusjach dwóch arystokratów, narzeczonego owej Melodii (no ten był już wcześniej), jego kochanka (tak, narzeczony córki cesarza ma kochanka), cesarskiego spowiednika, a na koniec przychodzi podszambelan. Poza tym ostatnim, reszta podana z imienia i opisana (dwórki łącznie z cyckami). Poza tym mrowie lokalizacji – każda z dworek skądś tam pochodzi i koniecznie musimy wiedzieć skąd.

Czyli na ośmiu stronach dostajemy wymienionych z imienia i opisanych jedenastu nowych bohaterów plus ileś tam lokalizacji. A ty, czytelniku, starasz się zapamiętać wszystko, bo nie wiesz, który bohater jest przelotnie, a który odegra istotną rolę (i czy w ogóle któryś jest istotny)... I tak starasz się to zapamiętywać, aż dochodzisz do ściany – więcej pamięć już nie przyswoi (a słowniczka brak). Przyjemność czytania porównywalna z lekturą książki telefonicznej. Przy czym Milán to jednak nie jest Martin, więc przy tylu postaciach nie ma mowy o porządnej kreacji – to ludziki z papieru, może wyjąwszy Karyla.

Do masy bohaterów, masy lokalizacji dodajcie jeszcze masę nazw zwierząt, głównie owych dinozaurów. A żeby nie było za łatwo, to jeszcze do każdego gatunku Milán wprowadza ileś nazw (dla przykładu, strony 172-173 – ten sam zwierz zwany jest: centrozaurem, nosorogiem i rogopyskiem). Co ciekawe, przed każdym rozdziałem dostajemy opisanego jakiegoś zwierzaka i rysunek, tylko inny stwór jest opisany, a inny narysowany...

Już kumacie, jaką nudą wieje z Władców dinozaurów? To Wam się tylko wydaje – jeszcze nie kumacie. Styl. Milán buduje kilometrowe i tak zakręcone zdania, że przy końcu nie zawsze pamiętacie, co było na początku. Miałem wrażenie, że znaczna część tych zdań ma nieprawidłowy szyk, ale przyznam, że nie chciało mi się już robić rozbioru. Nie wiem ile tu autora, a ile tłumacza; przekładał Michał Jakuszewski, chyba dość dobry w swoim fachu, jednak mający filozofię przekładu, która może wiele wyjaśniać:

nie czuję pokusy poprawiania autora. Czasem zdarzają mi się autorzy, którzy piszą totalne bzdury, ale nawet wtedy staram się je oszczędzać, często przy dzikich protestach redaktorów, którzy domagają się poprawek. Skoro autor tak napisał, to niech tak ma.

Najbardziej spodobały mi się dwa pomysły Milána – pocące się dinozaury (gruczoły potowe mają wyłącznie ssaki) i zbrojni na mułach (oczywiście nie wiemy skąd te muły, bo muł to krzyżówka konia z osłem, zazwyczaj bezpłodna, a osłów w świecie Milána nie ma – to już mógł owych rycerzy usadzić na psach, byłoby jeszcze zabawniej, a psy chociaż w jego świecie istnieją). To kolejny kamyczek do milanowego ogródka: niechlujstwo; i muły nie są tu rodzynkiem, np. wojownik walczy toporem, w drugiej ręce ma tarczę, a tu ni z gruchy, ni pietruchy zadaje cios mieczem...

Podsumowując: odpad toksyczny. Nudne, przeładowane niepotrzebnymi informacjami, słabo wykreowani bohaterowie, mierna fabuła, fatalny styl i niechlujność. Omijać szerokim łukiem. Drugi punkt za pomysł i ambicje; bo pomysł Milán miał, tylko zabrakło talentu, żeby go sensownie zrealizować.

Ocena: 2/10.

V. Milán, Władcy dinozaurów, t. 1: Władcy dinozaurów, tłum. M. Jakuszewski, wydawnictwo Galeria Książki, Kraków 2016, stron: 552.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na twitterze.

Seczytam na Instagramie.