Maciej Guzek, Królikarnia

Inna książka tego autora, z akcją umieszczoną w tym samym uniwersum (bo napisać „świecie” to w tym przypadku za mało) przypadła mi średnio do gustu. Trzeci świat to powieść, natomiast Królikarnia to poprzedzający ją zbiór opowiadań.

O co chodzi w uniwersum wykreowanym przez Guzka. To takie trochę pasienie dumy narodowej. Otóż Polacy znaleźli drogę do innych – magicznych światów. I dzięki temu odkryciu mają dostęp do surowców i mocy, a tym samym Polska stała się potęgą. Trochę też Guzek pograł na strunie lokalnego patriotyzmu – centrum owych magicznych mocy znajduje się w Poznaniu, który rozrósł się w molocha, przyciągając nie tylko Polaków, ale też migrantów i to z najbardziej rozwiniętych państw świata.

W tomie znalazło się siedem opowiadań. Dwa pierwsze to takie przedbiegi. Najpierw dostajemy opowiadanie, a raczej minipowieść (a może nawet powieść – prawie 170 stron) z czasów, w których ludzie jeszcze sobie nie uświadamiali istnienia innych światów, ale magia zaczęła wpełzać do Polski. Jej wpływ odczuwa główny bohater, ale zostaje zdiagnozowany jako schizofrenik. Zresztą, nie mając wiedzy o innych światach i magii, sam też czuje, że z jego psychiką dzieje się coś nie tak. Bardzo fajna, klimatyczna opowiastka.

Druga, znacznie krótsza, z akcją umieszczoną bodajże dwa lata później – polskie władze już wiedzą o istnieniu innych światów, już zaczynają je eksploatować, ale przed społeczeństwem jeszcze trzymają to w tajemnicy.

Wy już wiecie (...) Wasz rząd. Od dwóch lat otwieracie przejścia. Od dwóch lat demolujecie królestwa nie z tego świata (s. 212).

W życiu poznanianki Moniki pojawia się tajemniczy mężczyzna Rafał Smaugowicz (nazwisko nieprzypadkowe – patrz Tolkien, Hobbit). Klimat taki trochę jak z filmików Allegro z serii Legendy Polskie.

Kolejne opowiadanie nieco słabsze, ale o tyle ważne, że jest zarazem prezentacją tytułowej Królikarni – komórki Wojska Polskiego stworzonej do kontaktów (wojny, handlu) z innymi światami, a także pilnowania spraw magicznych na terenie Polski.

W czwartym opowiadaniu znowu mamy klimat ala Legendy Polskie, tyle że „stwór” akurat nie z naszych podań pochodzi, a z Zachodu.

Ostatnie trzy opowiadania łączy główny bohater – to przedstawiciel Królikarni, a zarazem postać z polskich baśni. Pierwsze z tych opowiadań – prezentacja bohatera i zabiegi o jego „pozyskanie” do służby wojskowej – trochę wydumane. Jakoś autorowi słabiej wychodzą takie wstępne kawałki. Dwa kolejne już całkiem fajne – jedno z akcją w Polsce, w drugim wreszcie przenosimy się do magicznego świata.

Okładka ebooka

Nieco mnie raziło „mruganie okiem” autora do czytelników, bo jakoś dla mnie nie było tu finezji mrugania, a raczej robienie zeza i wytykanie języka. Oj ma Guzek problem z zachowaniem umiaru, lubi „przefajnować” (o czym też pisałem w opinii o Trzecim świecie). O ile jeszcze Smaugowicza strawiłem bez większych problemów (ale to nazwisko zarazem na samym początku opowiadania zdradza nam z kim mamy do czynienia), o tyle twory typu wiedźma Yaruga Dębska-Niedziela już wywoływały grymas zniesmaczenia. Może się mylę, ale widzę tu nawiązanie do lewicowej, feministycznej posłanki Jarugi-Nowackiej. Już samo wplatanie polityki mnie odrzuciło, a druga rzecz, że Jaruga-Nowacka zginęła w 2010 roku w smoleńskiej katastrofie – Guzek oczywiście nie mógł tego wiedzieć kilka lat wcześniej, ale to pokazuje, dlaczego lepiej unikać takich „komentarzy” politycznych w fantastyce (swoją drogą, tym samym Guzek stanął ramię w ramię z o. Rydzykiem, który takoż od czarownic wyzywał inną ofiarę katastrofy smoleńskiej – Marię Kaczyńską).

Polecam ten zbiór opowiadań – jest znacznie lepszy od powieści Trzeci świat. Szkoda, że Maciej Guzek skończył z pisaniem fantastyki (od 2008 roku tylko raz „dał głos” – w 2015 jego powiadanie znalazło się w tomie pierwszym antologii Wolsung). Cóż, teraz realizuje się pisząc o podatkach (taki skomplikowany tytuł: Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Komentarz do nowelizacji Ordynacji podatkowej – współautor: Mariusz Stefaniak).

I taka ciekawostka, wydawnictwo Runa, zanim było zeszło z tego łez padołu, zapowiadało wydanie kolejnej książki Guzka pt. Czyste dobro. Z opisu wnoszę, że to nie miała być kontynuacja Królikarni i Trzeciego świata – to raczej coś w stylu Zadry oraz Czterdzieści i cztery Piskorskiego. Akcja miała się toczyć w 1848 roku w Wielkopolsce (to czas Wiosny Ludów). Inaczej potoczyły się u Guzka losy Królestwa Kongresowego – powstanie listopadowe okazało się... No właśnie, nie wiadomo czy zwycięskie. Na pewno Moskale zostali wyparci, ale...

Łączność z Królestwem ustała, nie płyną stamtąd listy, nie kursują dyliżanse, nie widać posłańców, zamarły szlaki handlowe, a to, co od czasu do czasu przekracza granice, budzi postrach i zabobonny lęk. Kto zdecyduje się przejść przez Prosnę, nie wraca. A jeśli już wraca – to odmieniony.

Z tego co wiem, ta powieść nigdy się „nie napisała” – być może upadek Runy osłabił zapał autora. Ale chętnie bym to chętnie przeczytał. A Wy?

Co do oceny Królikarni, to tak między mocne 7 a słabe 8, ale że połówek nie wstawiam, to...

OCENA: 8/10

M. Guzek, Królikarnia, wydawnictwo Runa, Warszawa 2007, stron: 544.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.