Lee Child, Jack Reacher, t. 1, 18, 23

Ta notka ma swoją historię. Najpierw przeczytałem tom pierwszy rozdętego cyklona (wg wikipedii, Child nasmarał już dwadzieścia cztery powieści z tym bohaterem). I wtedy spisałem swoje wrażenia. Wtedy, czyli na początku stycznia. Sam nie wiem, dlaczego od razu nie wrzuciłem notki – możliwe, że za sprawą lenistwa. Potem przeczytałem jeszcze dwie powieści z tego cyklu. A teraz nie chce mi się pierwotnej notki zmieniać, więc wrzucam tak jak powstała w styczniu, a o dwóch kolejnych książkach na dole.

***

Lee Child, Poziom śmierci (t. 1 cyklu)

Bardzo rzadko czytam tego typu literaturę. I pewnie tylko dlatego dałem radę to przeczytać do końca, a nawet – o zgrozo – lektura okazała się dość przyjemna. Ale powtarzam, tylko i wyłącznie dlatego, że thrillery czytam w ilości około trzech pozycji. Nie rocznie – na dekadę.

Dlatego też nie raziły mnie zrzynki i sztampa. Ale główny bohater i tak wywoływał grymas zniesmaczenia. Rzeczony Jack Reacher to męskie wydanie Merry Sou do kwadratu. Kobiety na jego widok od razu podciągają kiece i ściągają majtki, a mężczyźni hetero stają na baczność, nie śmieją się odezwać i czekają na rozkazy (mężczyźni homo zapewne byliby rozdarci między tymi postawami).

Jack Reacher to taki trochę Rambo, a trochę Conan (wojskowy weteran, koło 195 cm, ponad sto kg).

Cytat z Nigdy nie wracaj

Jak Rambo wędruje samotnie przez Amerykę, zostaje bezpodstawnie oskarżony, a potem robi bum, bum, sru, jebut. I już nawet nie ma co zbierać. W przerwach między sru i jebut przeleci pół powiatu. Na koniec, jak Conan, wybawi dziewicę od potwora, przeleci na pożegnanie i oddali się samotnie.

Reacher jednak ma nieco więcej ojców, wszak umiejętność dedukcji ma po Sherlocku Holmesie, a charyzmę po Dalajlamie :D W tej sytuacji chyba nikogo nie dziwi, że miejscowi policjanci natentychmiast przechodzą pod jego rozkazy (poza tymi, którzy służą złu, naturalnie), że ostro ścielące się za nim trupy nikogo nie ruszają (ani służb, ani mediów).

Przeciwnicy podobnie oryginalni – ojciec i syn, psychopata i psychopata. Ale autor zdobył się na nie lada wyczyn – to psychopaci różnego rodzaju, tatuś zimny, inteligentny drań, a synalek prymitywny sadysta.

Bohaterowie zakrawają na jakiś pastisz, czy wręcz parodię, niestety, to nie jest ani jedno, ani drugie. To tylko nieudolność grafomana...

Z fabułą jest nieco lepiej. Do pewnego momentu przykuwa uwagę. Niestety, skoro mamy do czynienia z grafomanem, to zakończenie znowu musi być sztampowe. Są dwa rodzaje sztampowych zakończeń tego typu powieści – na własny użytek zwę je europejskim i amerykańskim.  Europejskie: główny bohater w obecności innych osób zainteresowanych sprawą, w tym samego przestępcy, opowiada do czego i jak doszedł; po czym przestępca daje się grzecznie zakuć w kajdanki, ewentualnie próbuje ucieczki, która dość szybko kończy się fiaskiem. Amerykański: sru, bum, jebut, ogień i dym; z dymu wyłania się nasz bohater niosąc przerzuconą przez ramię przerażoną niewiastę. W Poziomie śmierci mamy amerykański – chyba dużo nie zdradziłem, bo już na początku wiadomo jak to się skończy.

To czytadło (bo przecież nie literatura) raczej dla mężczyzn, męski odpowiednik Harlequinów. Jeśli nie czytujesz tego typu wypocin, możesz się za to zabrać, może nawet lektura okaże się przyjemna (sam poprosiłem znajomego, który pożyczył mi Poziom śmierci o kolejną powieść z Jackiem Reacherem; kolejność czytania nie ma znaczenia – ale sądzę, że na dwóch poprzestanę, trzecia byłaby już bolesna). Natomiast jeśli czytujesz taką literaturę - omiń to, nic nowego, nic sensownego tu nie znajdziesz.

OCENA: 3/10.

***

Lee Child, Nigdy nie wracaj (t. 18 cyklu)

O jeżu, to bolało. Dokładnie powtórzony schemat z poprzedniej części. Reacher ma impulsa, żeby gdzieś tam się pojawić, znowu próbują go wpakować w przestępstwo, znowu ucieka, znowu pomaga mu kobieta w mundurze. Różnica jest taka, że w Poziomie śmierci przeciwnikami i wspierającymi byli policjanci, a tu wojskowi. Żenujące.

OCENA: 1/10.

***

Lee Child, Czas przeszły (t. 23 cyklu)

Ooo, i zdziwko – jest nieco lepiej. Choć zaczyna się standardowo: Reacher włóczący się po USA znowu ma impulsa i tak trafia do jakiejś tam dziury. Ale dalej Child się wysilił (po napisaniu dwudziestu dwóch powieści, wreszcie osiągnął poziom grafomana z wyższej półki – jak nasmara jeszcze z osiemdziesiąt powieści, to może napisze coś naprawdę dobrego).

W każdym razie, mamy jakąś rodzinną tajemnicę, mamy nieco upiorny motel na uboczu. Jakoś się to czyta. Niestety, bohaterowie znowu wyjątkowo „udali” się Childowi. Para goszcząca w owym motelu sprawia wrażenie przygłupów. Mało tego, Child najwyraźniej również czytelników uważa za przygłupów, więc w dialogach owych bohaterów próbuje nam tłumaczyć wszystko w stylu nieśmiertelnego pułkownika Fryderyka Krausa von Zillergut (tak, to ze Szwejka). Że pozwolę sobie zacytować Haška (dla odmiany, trochę literatury):

[Pułkownik] Gdy coś opowiadał, to mówił o rzeczach wszystkim dobrze znanych, a jeszcze pytał przy tym słuchaczy, czy dobrze rozumieją najbardziej elementarne pojęcia.

– A więc okno, panowie. Wiecie, co to jest okno?

Albo na przykład:

– Droga, która po obu stronach ma rowy, nazywa się szosą. Tak, panowie. Wiecie, co to jest rów? Rów to wykop, nad którym pracuje sporo ludzi. Jest to zagłębienie. Tak. Kopie się rydlami. Wiecie, co to jest rydel?

Miał manię objaśniania wszystkiego, a czynił to z takim zapałem, jak jaki wynalazca opowiadający o swoim dziele.

– Książka, proszę panów, to pewna ilość rozmaicie pociętych ćwiartek papieru różnego formatu, który jest zadrukowany, ułożony, zeszyty i zlepiony. Tak. Wiecie, panowie, co to jest klej? Klejem się lepi.

Przeczytajcie w Czasie przeszłym opis pewnej ucieczki od strony 295 – przecież ten Child to jakaś reinkarnacja pułkownika Fryderyka Krausa von Zillergut.

Co do głównego bohatera, Child już całkowicie postawił na pastisz – Reacher jest jak Chuck Norris i to nie ten prawdziwy, a ten z dowcipów. Najzabawniej wychodzą Childowi opisy bijatyk. Wyobraźcie sobie – skupić się, kurde! – Reacher wie, że przeciwnik zaraz uderzy. I co robi nasz mistrz walk, dedukcji i w ogóle wszystkiego? W tym ułamku sekundy przeprowadza głęboką analizę: zaczyna od tego, gdzie padnie cios, a kończy na wymyśleniu wersji, jaką przedstawi w sądzie (strona 185). Wychodzi to może mało dramatycznie, ale za to bardzo jajecznie.

OCENA: 4/10.

***

Wiecie, że ta kaszana jest naprawdę poczytna? Od 2003 roku naliczyłem sześć wydań Poziomu śmierci! Czasami o różnych Zmierzchach i Greyach piszę: literatura dla ociężałych intelektualnie kobiet. To tu mamy literaturę dla ociężałych intelektualnie mężczyzn.

L. Child, Jack Reacher, t. 1: Poziom śmierci, tłum. P. Braiter, wyd. II, wydawnictwo: Albatros, Warszawa 2011, stron: 456.

L. Child, Jack Reacher, t. 18: Nigdy nie wracaj, tłum. A. Szulc, wydawnictwo: Albatros, Warszawa 2014, stron: 480.

L. Child, Jack Reacher, t. 23: Czas przeszły, tłum. J. Kraśko, wydawnictwo: Albatros, Warszawa 2019, stron: 448.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.