Michał Cholewa, Algorytm wojny, t. 1-2

Ambitnie zaplanowałem, że przeczytam wszystkie powieści nominowane do Nagrody im. Żuławskiego za 2020 rok (z wyjątkiem Cherezińskiej, bo tego nie zniesę). Stety czy niestety, część nominowanych to wycinki większych cykli. O ile Hałas Teatr węży kupuję regularnie, o tyle Cholewa był mi absolutnie nieznany. A nawalił już sześć części cyklu plus siódmy zbiór opowiadań. To jadę po kolei – na razie przerobiłem dwie części.

* * *

Michał Cholewa, Gambit

Chyba już parę razy to pisałem, ale muszę się powtórzyć: uważam, że pisarz nie powinien debiutować cyklonem. Napisz jedną, dwie samostojki – po prostu: naucz się pisać – i dopiero potem bierz się za cyklona. Owszem, są tacy, którzy zaczynają z wysokiego C, ale to raczej wyjątki.

Niestety, Cholewa wyjątkiem nie jest. Gambit to bardzo słaba książka. Z trzech wątków, zdecydowanie najlepszy jest pułkownika Brisbane (obecny tylko w Prologu). Są wyraziści bohaterowie, są emocje, jest fantastyka, są zagadnienia, o których chcielibyśmy dowiedzieć się coś więcej. Przyzwoity jest też wątek kosmiczny, ten z kolei obecny w samej końcówce.

Ale, że znowu powiem: niestety, głównym daniem jest wątek z akcją na mglistej planecie New Quebec. Autor chce nam przedstawić wojnę z punktu widzenia zwykłych żołnierzy. Trochę, momentami, miałem skojarzenia z Czarną kompanią Glena Cooka. Ale tylko momentami, bo Cookowi to wyszło, a Cholewie nie bardzo: przeładowanie – zamulanie informacjami, chaotyczność, drewniany styl. Być może ta chaotyczność jest nawet zamierzona; w końcu wojenka toczona we mgle musi być nieco chaotyczna. Jednak ukazanie chaosu nie jest tym samym, co napisanie chaotycznie. Cholewie wyszło to drugie.

Dalej: jest masa bohaterów, nawet mających jakieś cechy (wręcz nachalnie nam przypominane), ale zupełnie nie zostających w pamięci. Ich losy budzą takie emocje czytelnika, jak szkolna akademia ku czci. Paradoksalnie, najlepszym bohaterem tego wątku jest sztuczna inteligencja.

Myślicie, że nadrabia to sceneria? O co to, to nie. Mgła, mgła, wszędzie mgła i tylko mgła. Ot, taki obraz: biała kartka z podpisem „Wojna we mgle”. Szkoda, bo taka bagnista, spowita wieczną mgłą planeta mogła być atutem powieści – zmarnowany potencjał.

Podsumowując na tym etapie: papa mi się rozdzierała od ziewania, bywało, że odpadałem od lektury (oczy czytały, mózg nie rejestrował) i potem musiałem się cofać kilka stron. Gdybym nie założył, że dam szansę Cholewie do trzeciego tomu, to bym to pieprznął w diabły.

Czy można powiedzieć coś dobrego o tej książce? Tak. Większość znanych mi space oper jest strasznie infantylna, naiwna. Gambit nie jest – jest realistyczny, jestem w stanie uwierzyć autorowi, że tak będzie wyglądać kosmiczna wojna. Do tego Cholewa wiarygodnie buduje świat przyszłości z jego technologią nie osuwając się w pseudonaukowy bełkot.

Mieszane uczucia mam co do polityki. Otóż jakiś czas wcześniej doszło do buntu sztucznej inteligencji – Ziemia została zniszczona. W galaktyce toczą wojnę (nie wiem co jest powodem) trzy ludzkie imperia, każde z każdym: Unia Europejska, Stany Zjednoczone i Imperium Chińskie. O ile takowa rywalizacja z udziałem kosmicznych USA i Chińczyków jest dla mnie wiarygodna, o tyle udział w tym tworu, który zwę Mumią Europejską – jest dla mnie elementem komicznym. Nie uważam, żeby Mumia kiedykolwiek była zdolna do samodzielnego prowadzenia jakiejś wojny – Mumia może co najwyżej podczepić się pod USA. Jeszcze bardziej nie pojmuję co w tej kosmicznej Mumii robią np. Australijczycy (ale to z t. 2) – jakoś tak mam wrażenie, że Brytyjczykom, Australijczykom, Kanadyjczykom i Nowozelandczykom bliżej do anglosaskich Stanów Zjednoczonych.

Rozumiem potrzebę włączenia Mumii do kosmicznej rywalizacji, bo autor Polak chciał bohatera Polaka, a polskie imperium kosmiczne byłoby jeszcze mniej wiarygodne. Tym niemniej, kiedy czytam o energicznych i stanowczych posunięciach kosmicznej UE – za każdym razem parskam śmiechem.

I nie rozumiem powodów, dla których zniknęli – o ile zniknęli, w powieści jest to zupełnie przemilczane – Rosjanie, Japończycy (i reszta dalekowschodniaków, np. Koreańczycy, Wietnamczycy) czy Hindusi.

Dzieląc na wątki:
Pierwszy: 7/10.
Drugi: 3/10.
Trzeci: 6/10.

Ponieważ wątek drugi zajmuje znacznie więcej miejsca od obu pozostałych razem, to ocena końcowa powinna być niższa, niż by zwykłe dzielenie wskazywało. Tylko jest problem: jeśli chcecie przeczytać cykl Cholewy, to Gambitu nie można sobie odpuścić (i właśnie dlatego autor nie powinien zaczynać od cyklu). Punkt cięcia zaczyna się mniej więcej w tym samym momencie, w którym kończy się Gambit – to jak jedna powieść. Biorąc to również pod uwagę, ocena naciągana:

Ocena: 5/10.

* * *

Michał Cholewa, Punkt cięcia

Jest to powieść dużo lepsza od Gambitu, co jednak nie oznacza, że w pełni satysfakcjonująca. Choć do pewnego momentu byłem zadowolony, tak zadowolony, że:

Kupiłem całość cyklu, bo się przestraszyłem, że skończę Punkt cięcia i będę czekał za dostawą, a ciekawość mnie zeżre :D

Przez większość książki mamy sporo polityki, tym razem od strony Imperium Chińskiego – i jest to zrobione całkiem dobrze. Z drugiej strony, unijnej, mamy wątki szpiegowskie i dywersyjne. Spotykamy bohaterów znanych już z Gambitu, w tym polskiego wojaka Wierzbowskiego oraz pułkownika Brisbane. Postaci autor nieco przerzedził, co tylko wyszło książce na dobre – wreszcie zacząłem ich odróżniać. Dotyczy to starych bohaterów, bo nowych unijnych wojskowych, podwładnych Brisbane, już niekoniecznie; z tych wyróżnia się tylko kapral Delaviente.

Sama intryga całkiem zgrabna, a jej prawdziwa natura długo przed czytelnikiem utajniona. Niestety, to militarna space opera, więc wszystko musi prowadzić do starcia. Niestety, bo tu Cholewa wpada w koleiny znane z Gambitu – znowu chaos, znowu przeładowanie informacjami. Te starcia w ogóle nie mają dynamiki, są nudne jak flaki z olejem. I to jest bardzo niepokojące w perspektywie czekających na lekturę kolejnych tomów, bo skoro to taki a nie inny podgatunek SF, to tych walk pewnie będzie sporo. Na szczęście po bitwie wracamy do tematyki szpiegowsko-dywersyjno-politycznej i znowu jest dobrze.

Jednak to dla mnie trochę dziwne, że autor, któremu najgorzej wychodzą kawałki militarne, specjalizuje się właśnie w militarnej fantastyce... Mam obawy, że wyższy poziom Punktu cięcia wynika tylko z tego, że mniej tu wojenki.

Język nadal dość drewniany, miejscami wpadający w niepoprawny – tu kamyczek nie tylko do ogródka autora, lecz także redaktora, a właściwie i korektora (niby to nie jest jego zadanie, ale też mógłby poprawić). Takie dziwo: w tym przypadku redaktorem i korektorem jest ta sama osoba, bardzo to odważne i oszczędne – rzadko spotykane nawet w gazetach lokalnych. Przykładowo, na stronie 316 bohater posiada dość wąski margines błędu – byk wielopoziomowy, już kiedyś o tym pisałem, ale nie można łączyć „posiadać” z rzeczownikami abstrakcyjnymi, posiadać można wyłącznie coś cennego o wymiernej wartości, i absolutnie nie można posiadać czegokolwiek negatywnego (wąskiego marginesu błędu) – to jest językowy koszmarek... I takich jest więcej. Ooo, np. roi się od pókiców (czyli niepoprawnego w języku polskim rusycyzmu „póki co"), iżów (niepoprawnego pisania „iż” zamiast „że”) itd.

Podsumowując: przez pierwszych trzysta stron byłem w pełni zadowolony, moja ocena była na pograniczu siódemki i ósemki. Kilkudziesięciostronicowe starcie pod koniec książki jednak sprawiło, że spadła w okolice piątki. Ale sama końcówka poprawiła mi nastrój, więc:

Ocena: 7/10.

* * *

M. Cholewa, Algorytm wojny, t. 1: Gambit, wydawnictwo ENDER – Sławomir Brudny, seria: WarBook, brak miejsca wydania [Ustroń] 2012 [dodruk z ok. 2019], stron: 320.

M. Cholewa, Algorytm wojny, t. 2: Punkt cięcia, wydawnictwo ENDER – Sławomir Brudny, seria: WarBook, brak miejsca wydania [Ustroń] 2013 [dodruk z ok. 2019], stron: 444.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.