Adam Ruszczyński, Mieszko I. Skandynawski jarl czy słowiański kneź?

Jakiś czas temu zapowiadałem na Facebooku, że po naszych szurkach turbolechickich, przyjrzę się innej grupie historycznych fantastów – wyznawcom teorii najazdu. W pewnym sensie to przeciwieństwo turbolechitów, bo najazdowcy umniejszają rolę Słowian. Ale oszołomstwu zawsze bliżej do innego oszołomstwa, niż do ludzi racjonalnie myślących. Można więc rzec, że jeśli turbolechici są awersem, to najazdowcy rewersem; ale to wciąż ta sama moneta.

Zabawna rzecz – jedni i drudzy doszukują się spisku mającego fałszować historię. Turbolechici spiskowców widzą w Niemcach, Żydach, Watykanie, reptilianach, z kolei najazdowcy w polskich nacjonalistach i politykach. Obie grupy oszołomów twierdzą też, że istnieje jakaś oficjalna historia Polski.

Co jeszcze śmieszniejsze, są szurowscy yntelektualyści twórczo łączący najazd z Wielką Lechią – w myśl tych koncepcji, Lechici nie byli ludem słowiańskim, najechali Polskę, podbili miejscowych Słowian i z czasem zeslawinizowali się. Ale o tym pisałem już przy okazji definiowania turbolechityzmu.

Co jeszcze różni te dwie grupy oszołomów... Trzeba przyznać, że przeciętny najazdowiec wiedzą i intelektem bije przeciętnego turbolechitę na głowę. Ale przeciętnego, bo jeśli na reprezentanta turbowców weźmiemy utytułowanego geografa Kowalskiego, to już „wygrana” najazdowców nie będzie taka pewna.

Mam zamiar rozjechać tezy najazdowców, tak jak to zrobiłem z tezami turbolechitów, więc przy omawianiu książki rzekomo historyka Adama Ruszczyńskiego (podaje się za takowego, ale nie do końca w to wierzę) nie będę polemizował z każdym głupstwem, jakie wypłodził. Dziś będzie nieco ogólnikowo.

* * *

Zacznijmy od początku. Kto zacz ów najazdowiec (sam se to słowo wymyśliłem, bo „zwolennik teorii najazdu” zdaje mi się za długie). Najazdowiec to wyznawca pseudonaukowych teorii, w myśl których państwo polskie zostało założone przez obcoetnicznych najeźdźców. W przeszłości wiele ludów obsadzano w tej roli; początkowo popularnością cieszyły się ludy kaukaskie, ale z czasem doszło do ograniczenia w zasadzie (bo są wyjątki) do dwóch etnosów: Sarmatów i Skandynawów.

Adam Ruszczyński jest jak szampon WASH & GO – dwa w jednym. Tak, bo to sarmatysta i normanista zarazem. Więc choć jego wypocina ma w tytule Mieszka I, zaczął znacznie wcześniej – gdzieś tych Sarmatów musiał wetknąć. Właściwie to nawet zaczął, zupełnie bez sensu, jeszcze na wiele wieków przed owym sarmackim najazdem, który zrodził się w jego głowie.

* * *

Ruszczyński ma dość mizerną wiedzę i mizerną znajomość literatury, ze zdrowym rozsądkiem też chyba nie jest najlepiej, za to wyobraźnia dopisuje.

Znaczy, przy literaturze to się zastanawiałem, czy naprawdę zna ją tak mizernie, czy też udaje brak znajomości prac niepasujących do quńcepcji. Bibliografia wygląda na zupełnie przypadkową. Przykładowo, wybitny polski historyk Gerard Labuda – Ruszczyński zna tylko dwie jego prace, prastarą (z 1949 roku) o tzw. państwie Samona i popularnonaukową biografię Mieszka I. A tak w tym temacie nie łaska, panie Ruszczyński, przeczytać najważniejszych prac Labudy? Choćby trzytomowych Studiów nad początkami państwa polskiego, takoż trzytomowych Fragmentów dziejów Słowiańszczyzny Zachodniej czy absolutnie podstawowej w tym temacie: Źródła, sagi i legendy do najdawniejszych dziejów Polski?

Znasz pan jeden artykuł Duczki, a nie znasz podstawowego opracowania Ruś wikingów? Znasz pan artykuł Łukasiewiczowej (którą sam zwę Urbańczykiem w spódnicy), a nie znasz będącej jego pokłosiem polemiki z Dariuszem Andrzejem Sikorskim? A takie nazwisko: Błażej Stanisławski, nic panu, panie Ruszczyński, nie mówi? Bo to człowiek, który zęby zjadł na badaniu związków polsko-skandynawskich... Albo takie nazwisko: Michał Kara? To facet, który zajmował się pobytem skandynawskich „najemników” na naszych ziemiach, a do tego popełnił obszerną pracę o początkach Polski w świetle źródeł archeologicznych... A takie nazwisko: Joanna Wojtkowiak – autorka pracy: Skandynawskie wpływy kulturowe w Wolinie (IX-XI wiek)? A o sporze dotyczącym charakteru skarbów złomu srebrnego, też nic a nic? Bo to ma związek z obecnością „wikingów” na naszych ziemiach... A co do Chorwatów i Serbów – to nic nowszego niż Sulimirski i Łowmiański (swoją drogą, ciekawe żeś pan nie dotarł do pracy Łowmiańskiego pt. Zagadnienie roli Normanów w genezie państw słowiańskich)? Niedobrze, niedobrze – jesteś pan zielony jak ogórek.

Oczywiście nasz historyczny szaman nie zna też pracy Jerzego Nalepy o nazwie Schinesghe, więc robi jakieś karkołomne, idiotyczne akrobacje.

W ogóle cała bibliografia w punkcie LITERATURA liczy sobie sześćdziesiąt pięć pozycji. Z czego około połowa jest średnio związana z tematem. Nie lepiej jest ze źródłami – zdumiewa brak np. kroniki Widukinda czy ruskiej Powieści minionych lat. Do tego korzysta z tłumaczeń i to często nie na polski, lecz na angielski. I takowe tłumaczenia zamieszcza w książce – naprawdę, nie oryginał, nie polski przekład, lecz angielski. Nieco to dziwaczne.

Widać w pisarczykostwie Ruszczyńskiego wpływy niektórych badaczy przeszłości, niestety, nie są to dobre wpływy. Prastare prace Szajnochy, Piekosińskiego i Krotoskiego (Szkaradka), fantasmagorie Sulimirskiego, fantasmagorie Urbańczyka... I to właściwie wszystko. Brak wiedzy i problemy z analizą sprawiają, że Ruszczyński łyka dziwaczne hipotezy jak pelikan rybki – np. z całym dobrodziejstwem inwentarza wziął niedorzeczną hipotezę Urbańczyka o nieistnieniu plemion na terenie Polski.

Dość zastanawiająca jest też dla mnie rzekoma nieznajomość książki innego fantasty-normanisty, Zdzisława Skroka. Ciekawe czy naprawdę Ruszczyński jej nie zna, czy uznał za stosowne tę znajomość ukryć – i dlaczego...

To wszystko skutkuje nieznajomością aktualnego stanu badań. Np. na stronie 186 przytacza (jako fakt!) hipotezę Dulinicza o istnieniu w X wieku odrębnego państwa mazowieckiego – bo nie wie, że w późniejszym okresie sam Dulinicz się z tej hipotezy wycofał.

* * *

Analiza źródeł na poziomie chłopka roztropka – coś w stylu Kosińskiego. Przykładowo: Ruszczyński uważa, że w kronice Kosmasa (XII wiek) są wiarygodne informacje o ekspansji Słowian w wieku VI (str. 90). Tak, po sześciuset latach – to mniej więcej tyle, ile nas dzieli od bitwy pod Grunwaldem. Więc jak podaję, że Ruszczyński ma nadmiar wyobraźni, to jednak w pewnych momentach ta jego wyobraźnia się zawiesza – np. tam gdzie trzeba sobie wyobrazić, jak przekaz mógł przetrwać sześćset lat bez zapisywania.

W ogóle kronika Galla Anonima jest niewiarygodna, bo to literatura piękna. Wiarygodne za to są sagi skandynawskie... Chyba nie do końca Ruszczyński ogarnia co to jest literatura piękna, bo to pojęcie szerokie. Literatura piękna to również Polska Piastów Jasienicy czy Historia świata Wellsa, a także pamiętniki. I do tego bliżej naszej kronice, natomiast skandynawskim sagom raczej do Tolkiena.

Dwa konkretne przykłady amatorszczyzny Ruszczyńskiego. Przywołuje różne zapisy imienia Mieszko (oczywiście nie zna żadnej pracy na ten temat, nawet podręcznikowej Jacka Hertla: Imiennictwo dynastii piastowskiej we wcześniejszym średniowieczu), po czym dodaje:

Mieszko był przez polskich dziejopisów nazywany również Mieczysławem. Czy któraś z tych wersji może być prawdziwa? Która?

Panie amatorze-fantasto Ruszczyński, wiedza elementarna: imię Mieczysław to imię „sztuczne” stworzone w XVI wieku przez pisarza Marcina Kromera, który błędnie odczytał zapis Jana Długosza...

Kolejna zabawna argumentacja: Polacy, podobnie jak Skandynawowie, przez -ski oddawali geograficzne pochodzenie danych ludzi. I stąd – zdaniem naszego szamana – polskie nazwiska kończące się na -ski mają pochodzenie skandynawskie (s. 132) :D I na dowód przytacza Skandynawa Haralda zwanego Grenski... Taaa, tak to jest, jak się czerpie z angielskiego przekładu (i ubarwia go własnymi „przemyśleniami)”, zamiast z oryginału – ów Harald miał przydomek Grenske (bez „i”).

A teraz, szamanie, podejmij trud wyjaśnienia, dlaczego najwięcej nazwisk kończących się na -ski jest nie w Polsce, a w najbardziej na południe wysuniętym kraju słowiańskim, czyli w Macedonii. To tam też wikingowie tworzyli państwo? Ale przecież wiemy, że nie wikingowie, tylko tureccy (Proto)Bułgarzy... A może, szamanie, Turcy to też wikingowie? Widzicie tu podobieństwo do językoznawczych infantylnych fantasmagorii turbolechitów?

I jeszcze jedno: rzekomy najazd wikingów na Polskę, to IX, najdalej początek X wieku. Nazwiska w Polsce zaczęły się tworzyć gdzieś u schyłku XIV wieku. Ale to już wiemy, że dla Ruszczyńskiego (jak dla turbo Bieszka) jest bez różnicy czy minęło dziesięć lat, czy pięćset, czas nie istnieje.

* * *

O najazdach. No to w VI wieku najechali nasze ziemie Sarmaci, konkretnie Chorwaci i Serbowie. Zdziwieni? Rzeczywiście, czasami przewija się w historiografii pogląd o sarmackim pochodzeniu tych dwóch ludów. Dlaczego... Otóż zdaniem niektórych badaczy, same nazwy Chorwat i Serb są pochodzenia irańskiego (Sarmaci należeli do ludów irańskich). Zdaje się, że przynajmniej w przypadku Serbów jest to pogląd błędny, jak twierdzi Krzysztof Fokt (kolejne nazwisko nieznane Ruszczyńskiemu), nazwa „Serb” pochodzi zapewne od słowiańskiego „sierb” oznaczającego krewnego/powinowatego (por. współczesne: pasierb).

Inna rzecz, że w źródłach nie ma informacji ani o rzekomym najeździe Serbów i Chorwatów na Polskę, ani nawet o pobycie tych etnosów na naszych ziemiach. Cały ten historiograficzny mit o imperium Białej Chorwacji rozciągającym się od Opola po Lwów, wynika li tylko i wyłącznie z chciejstwa starszych historyków i karkołomnych interpretacji materiału źródłowego.

Ale brak źródeł Ruszczyńskiego nie przeraża – bo fantazja jest od tego, żeby bredzić na całego :D Tak, on „wie” nie tylko kiedy nas najechali owi sarmaccy Serbowie i Chorwaci – w 405 roku n.e., ale nawet wie, ilu ich było! Sześćdziesiąt-siedemdziesiąt tysięcy kobiet, dzieci i mężczyzn spadło jak orły i sokoły z jasnego nieba na niczego nie spodziewających się germańskich Prapolaków. Panie Ruszczyński, a ile mieli ci najeźdźcy koni, kóz i psów? A jakbyś jeszcze pan podał datę dzienną owego najazdu – np. 14 czerwca 405 roku w godzinach wczesnorannych :D

Aaa, jeszcze jedno – dość rozczulające jest wiązanie polskiej heraldyki z sarmackimi tamgami i skandynawskimi runami. Zdaje się, że Ruszczyński nie wie, że polskie herby zaczęły się tworzyć dopiero w XIII wieku. A Sarmaci zniknęli z tego terenu gdzieś w wieku VI. Tak, siedemset lat. Zdaniem Ruszczyńskiego tyle przetrwała pamięć o jakichś bazgrołach.

Oczywiście dalej Ruszczyński omawia kolejny najazd na Polskę, tym razem wikingów. Jest to równie niedorzeczne, jak to co nasmarał o Serbach i Chorwatach. Ale tę część jego książki rozjadę w połączeniu z książkami innych fantastów nurtu normańskiego, czyli Skroka i Krydy.

* * *

Podsumowując: nie bierzcie tego do ręki. Może i normaniści górują wiedzą i intelektem nad turbolechitami (co akurat nie jest trudne), ale skutek ich produkowania się jest podobny – powstaje żenująca, pseudonaukowa wypocina. Omijać szerokim łukiem.

Tak na koniec: wydała to Fundacja Archeologiczna z Zielonej Góry. Bardzo chciałbym przeczytać jej statut – czy mają zapisane wydawanie książek pseudonaukowych...

OCENA: 1/10.

Adam Ruszczyński, Mieszko I. Skandynawski jarl czy słowiański kneź?, Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, Zielona Góra 2014, stron: 280.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.