Adam Przechrzta, Adept

Nie znoszę historii okresu rozbiorowego, być może dlatego, że do szkoły podstawowej chodziłem jeszcze w czasach ustroju słusznie minionego i byłem katowany dziejami ruchu robotniczego. Nie lubię też standardowych powieści historycznych o tym okresie (standardowych, czyli o wielkich – acz przegranych – wodzach i powstaniach). Natomiast lubię obyczajówki z akcją umieszczoną w XIX – początkach XX wieku (Lalka Prusa i Chłopi Reymonta to u mnie absolutny literacki TOP 10). I lubię fantastykę – historie alternatywne (że wymienię choćby Piskorskiego Zadrę oraz Czterdzieści i cztery, a i Krawędź czasu ma taki XIX-wieczny klimat).

Z tej sympatii do historii alternatywnych czaiłem się na Adepta Przechrzty – czaiłem się, bo opis apetyczny, lecz wydawca (specjalizujący się w prostych opowiastkach dla nastolatków) już nie. Ale niedawno przeprosiłem się z bibliotekami (po porażce, jaką była próba przeczytania ebooka Widma „Alchemika” Hamiltona – jednak ebooki to nie dla mnie). Więc przytargałem do domu z instytucji kulturalno-oświatowej zajmującej się upowszechnianiem czytelnictwa:

Właśnie zacząłem czytać Lód - ten sam okres, też historia alternatywna - więc tym bardziej dojrzałem mizerię Adepta

I nawet początek Adepta był obiecujący. Akcja toczy się gdzieś w latach 1912-1914 (po katastrofie Titanica, a przed wybuchem I wojny światowej), Polska nadal jest pod zaborami. Na terenie imperium rosyjskiego, w trzech miastach (Petersburg, Moskwa, Warszawa) pojawiły się enklawy – jakieś „przebicia” do innego świata. A wraz z nimi magia i potwory, które trzeba odizolować od zdrowego społeczeństwa murami wzmacnianymi srebrem. Do enklaw wyprawiają się alchemicy, po różne substancje do warzenia tego i owego.

Takowym alchemikiem jest główny bohater – Olaf Rudnicki. Postać radośnie niespójna; raz autor prezentuje go, jako alfę i omegę, by za chwile robić z niego skończoną sierotę. Na samym początku widzimy w nim doświadczonego eksploratora warszawskiej enklawy, który wie jak radzić sobie z potworami, by po jakimś czasie czytać, że boi się nawet iść obejrzeć coś, co wypełzło z enklawy, bo nie umie sobie radzić z potworami...

Raz autor prezentuje Olafa niemal jako komandosa, który odnajduje się w każdej sytuacji, by zaraz pokazać, że bez opiekunów nie poradziłby sobie pewnie nawet ze zjedzeniem owsianki. Właśnie – Przechrzta obstawił Rudnickiego masą opiekunów na każdą okazję, np.: zagrożenie fizyczne (Saszka, Anastazja i jeszcze inni), magiczne (Anastazja), polityczne (Saszka), finansowe (Maria Wołkońska). Jak tylko bohater wpada w kłopoty, zaraz niczym deus ex machina, pojawia się jakiś opiekun i ten problem rozwiązuje. Do tego niby Rudnicki przechodzi pewną przemianę, ale to taka przemiana, po której nic się nie zmienia. Rozpisałem się o nim, bo reszta bohaterów po prostu jest. I tyle. Choć mamy dość zabawną wizję rosyjskiej arystokracji, która nic, tylko marzy o brataniu się z plebsem.

Sam świat byłby ciekawy, gdyby był. Znaczy, niby jest, ale tak nie za bardzo :D Nie dostajemy ani sensownej wizji Warszawy początków XX wieku, ani sensownej wizji enklaw. Tylko jakieś okruchy, które zupełnie nie budują klimatu – akcja tej powieści mogłaby się toczyć w dowolnym miejscu i dowolnym okresie.

Być może ten klimat miał budować okultystyczny bełkot i bezsensowne mnożenie tajnych organizacji – jeśli tak, to nie wyszło. W ogóle Przechrzta próbował złapać za ogon zbyt wiele srok: i problem enklaw, i wątki szpiegowskie, i kryminalne, i konflikt polsko-rosyjski, i globalną politykę, i politykę ponadglobalną (w końcu mamy dwa połączone enklawami światy)... W efekcie żadnej z tych srok nie złapał porządnie, w garści zostało jeno parę piórek.

Ogólnie styl pisania Przechrzty jest całkiem niezły (nie jest to na pewno porażka w stylu Gołkowskiego): prosty, potrafiący przykuć uwagę przynajmniej do pewnego momentu. Sam lekturę mogę podzielić na trzy mniej więcej równe części: pierwsza wciągnęła, drugą czytałem jeszcze z pewnym zainteresowaniem, trzecia mnie wynudziła. Raczej nie będę brnąć w ten cykl.

Podsumowując: to pozycja, którą można przeczytać, ale nie trzeba. To taki zabijacz czasu i nic więcej.

OCENA: 5/10.

A. Przechrzta, Materia Prima, t. 1: Adept, wydawnictwo Fabryka Słów, Lublin 2016, stron: 472.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.