O opowiadaniu Komudy

Nie jest to mój tekst. Opowiadania Komudy nie czytałem i nie wiem czy przeczytam – jak uda mi się zdobyć Nową Fantastykę, to tak, ale też nie będę latał po kraju w poszukiwaniu tego numeru (bo domyślam się, że mogło go wywiać z Empików itp.).

Tekst pochodzi z Twittera, wrzucam go oczywiście za zgodą autorki. Może wystarczyłoby dać linka, ale Twitter ma swoją specyfikę – ograniczenie długości posta do dwustu osiemdziesięciu znaków, więc tam jest rozbity na czternaście postów.

Uważam, że autorka jest podwójnie uprawniona do zabrania głosu, bo jak sama się przedstawia jest: osobą należącą do LGBTQ+, jednocześnie literaturoznawcą. Głos, moim zdaniem, ciekawy, wyważony, różny od bezmyślnych wrzasków hunwejbinów z prawa (np. Pilipiuk, Piekara) i lewa (np. Ćwiek).

Co ciekawe, jakoś żaden z hunwejbinów nie zwrócił uwagi na podstawową dla wymowy tegoż dzieła sprawę – kto tak naprawdę jest pedofilem w tym opowiadaniu.

Już się zatykam i oddaję głos autorce opinii.

***

TW: homofobia, pedofilia

O Nowej Fantastyce i opowiadaniu Komudy w ostatnich dniach zrobiło się głośno z wiadomych powodów. Czytając wpisy na facebooku czy twitterze miałam mieszane uczucia jeszcze przed lekturą samego tekstu. Jako osoba należąca do LGBTQ+ nie potrafię wspierać działań atakujących to środowisko.

Jednocześnie jako literaturoznawca mam obowiązek interpretować literaturę bezstronnie. Ten komentarz będzie jednak obejmował raczej moje osobiste uwagi po przeczytaniu opowiadania. Zastrzegam przy tym, że nie sięgam do żadnych wypowiedzi autora na temat jego intencji, ale przedstawiam to, jak ja rozumiem jego treść i warstwę ideową (?).

Dalian, będziesz ćwiartowany! wydaje się być satyrą na aktualną sytuację w Polsce dotyczącą wolności LGBTQ+ i pastiszem retoryki zarówno środowisk przeciwnych wolności orientacji seksualnej, jak i tych które jej się domagają. Jednocześnie są tam momenty powagi bliskiej rzeczywistości (co zrobili z Jaksą, gdy był niewolnikiem? To niebezpiecznie przypomina prawdziwą traumę).

Cały problem tkwi w tym, czy rzeczywiście mam tu do czynienia z satyrą? Patos wypowiedzi i retoryka stosowana przez bohaterów na to wskazuje. Jednak jest w tym opowiadaniu coś, co nie pozwala patrzeć na nie jedynie jako karykaturę naszego świata w konwencji fantasy. Komuda balansuje na granicy absurdu i szczerych oskarżeń – pod adresem obu stron. Tylko krzywe zwierciadło nie sięga dalej niż idee bohaterów i ich przekonania dotyczące Lendii i Taurydyki. W działaniach i zachowaniach nie ma ani odrobiny przesady. Przez większą część opowiadanie wydaje się nie do końca wiedzieć, czym chce być; krytyką przeciwników czy osób LGBTQ+. Aż do finału na Czapli.

Otóż Jaksa ścigał Daliana, właściwie jego kochanka, ponieważ ten porwał jego syna z zamiarem oddania go kapłanom-pedofilom z Taurydyki. W desperacji ojca nie ma przecież nic absurdalnego czy zasługującego na wyśmianie. Przerażająco, na kilku poziomach, wygląda scena, w której Rossala obiecuje uratowanemu chłopcu, że będzie uczył go walki. Trudno odczytać to jako cokolwiek innego niż afirmację brutalności i nienawiści. Dla Rossali bowiem mordowanie „odmieńców” jest źródłem przyjemności. Nie sposób też patrzeć na to przez pryzmat satyry, mowa tu o chłopcu, który przeżył właśnie głęboką traumę.

A jeśli i ten element miał być przedmiotem karykatury, to pozostaje jedynie powiedzieć, że należy zachować granice dobrego smaku. Są tematy, których nie można przedstawiać w krzywym zwierciadle nawet w sztuce.

Na koniec okazuje się, że Taurydyka, do której dotarł Dalian nie jest tak piękna, jak sobie wyobrażał. Ponieważ jego kochanek zawiódł w swojej misji, on stanie się więźniem zmuszonym do przekazywania informacji o swoim kraju. Powrót do Lendii też nie wchodzi w grę; tam zostanie zabity za to, kim jest.

Opowiadanie umyka definicji satyry i pastiszu. Nie jest żadnym z nich tak do końca. I choć stara się uwidocznić stereotypy obu konfrontowanych grup, widzimy widoczną przewagę po stronie Lędziców. Szczególnie krzywdzące jest wykorzystanie motywu pedofilii w kontekście osób homoseksualnych, gdy w rzeczywistości, do której przecież ma nawiązywać fabuła opowiadania, problem ten dotyczy raczej kapłanów stających za światopoglądem konserwatywnym.

Nie możemy jako czytelnicy oczekiwać, że wszystkie publikowane utwory będą zgodne z naszym poglądem czy też z powszechnie panującymi przekonaniami. Sztuka, literatura powinna prowokować pytania. Ten tekst też do nich prowadzi. Ale zamiast pokazać głupotę pewnych prawdziwych zachowań, Komuda potwierdził fałszywy obraz LGBTQ+.

Na koniec tylko uwaga, czyż nie byłoby to ciekawym zwrotem akcji, gdyby okazało się, że dzieci porywane są nie do Taurydyki, ale dla kapłanów Praojca? Czyż nie to byłoby właściwym komentarzem i krytyką polskiego społeczeństwa?

Kat ⁷ / sky keep fallin'

A tu moja opinia:

Komudagate, czyli gównoburza w szklance wody.

I o książce Jacek Komuda, Jaksa. Bies idzie za mną.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.