Użytek własny i kociokwik niszowych autorów

Od kilku dni (bodajże dwóch :D ) przez internety przetaczają się zbiorowe spazmy autorów (okradajo nas!), wspartych przez część blogsfery (złodzieje, złodzieje, i pijaki – bo każdy złodziej to pijak, i buraki – bo każdy pijak to burak!). O cóż biega – oczywiście o pirackie rozpowszechnianie książek w necie.

Zanim przejdę do meritum. Moim zdaniem, dwie rzeczy w tym kraju są zbyt tanie: alkohol i książki. Tak butelka wódki, jak i książka (pomijając oczywiście jakieś wersje ekskluzywne) kosztują od 17 do 29 zł. Zostawmy na boku wódkę. Dlaczego książki są zbyt tanie? Bo skoro ty kupujesz ją za np. 25 zł, to pomyśl ile z tego zgarnie pośrednik (księgarnia), a ile dostanie producent (wydawca). Zgadza się, dla wydawcy zostanie z tego jakieś piętnaście zł max. I z tych piętnastu zł trzeba zapłacić druk, skład, ilustrację okładkową, koszty transportu, koszty administracyjne (no w wydawnictwach ktoś pracuje) itd. itp. To ile zostanie dla autora? Dwa zł? Trzy? No niech będzie – cztery zł.

Książka sprzeda się w nakładzie 5000 sztuk – to nie jest nakład oszałamiający, ale też nie tragiczny, taki środkowy. To autor dostanie kupę siana – 20 000 zł. Jak jest grafomanem pokroju Gołkowskiego i machnie cztery wyroby książkopodobne rocznie, to ma sens. Ale jak autor nazywa się Huberath (książka co trzy lata), albo choćby Piskorski (mniej więcej książka co półtora roku)... Wychodzi, że Piskorski zarobiłby w przeliczeniu na miesiące znacznie poniżej minimalnej pensji (Huberath to w ogóle miałby drobne na piwo :D). To oczywiście szacunek czysto teoretyczny, bo nie znam ani nakładów książek Piskorskiego, ani jego umów z wydawcą (może ma zagwarantowaną większą kasę).

Tym niemniej gołym okiem widać, że bycie pisarzem w Polsce wciąż jest silnie osadzone w tradycji romantycznej – pisarz ma być biedny i nieszczęśliwy, wtedy będzie dobrze pisać :D Żartuję oczywiście, bo w naszym kraju nieliczni utrzymują się z pisania, większość traktuje to hobbistycznie, a „prawdziwe” pieniądze zarabia gdzie indziej. Co oczywiście jest ze szkodą dla czytelników – bo jakby taki Huberath mógł utrzymać się z pisania, to może zamiast co trzy lata, byłaby książka co roku.

A nie, wróć – teraz nowych książek Huberatha w ogóle nie ma. Porzucił pisanie. Podobnie jak Maciej Guzek, czy ciekawy, acz może już nieco zapomniany autor Rafał W. Orkan. Książek Piskorskiego też już nie będzie – a przynajmniej przez jakiś czas: w styczniu ogłosił, że teraz będzie zarabiał kasę, a nie pisał książki.

Niestety, w Polsce z pisania może wyżyć tylko autor bestsellerów (Sapkowski, Tokarczuk) lub producent masowej grafomańskiej papki (Mróz, Michalak, Ziemiański, Gołkowski).

Teraz do meritum. Otóż grono, na dziś liczące około siedemdziesięciu niszowych pisarzy (przed akcją kociokwiku kojarzyłem z nich dokładnie nikogo :D) domaga się, żeby państwo zaczęło walczyć o ich interesy. Konkretnie, państwo miałoby się wziąć z kopyta za zwalczanie internetowego piractwa. I tak się zastanawiam, czego ku... dusza jęczy.

Bo tak czytam ich postulaty (jest ich aż sześć). Pierwszy zakłada zwiększenie kar za udostępnianie plików w różnych miejscach w sieci (zwłaszcza chodzi o Chomika i Docera), trzeci – „konsekwentne” ściganie piratów przez państwo. Zacznijmy od trzeciego – trochę zabrakło mi informacji: to obecnie państwo nie ściga konsekwentnie? No dobra, dajmy na to wydawnictwo X i autor Ygrekowski składają zawiadomienie do prokuratury – a prokuratura nic nie robi? Chciałbym się dowiedzieć od autora, który takie zawiadomienie złożył, co się dalej działo – dostał z prokuratury odpowiedź „Bujaj się leszczu”? A może po prostu cała prawie siedemdziesiątka tak se chrzani na sucho, bo żadne z nich nawet nie spróbowało złożyć zawiadomienia do odpowiednich organów?

Bo jeśli szanowni autorzy i wydawcy nie podejmują działań prawnych, to nawet dożywocie za piractwo będzie nieskuteczne. Być może napisanie jednostronicowego zawiadomienia do prokuratury przekracza możliwości autorów, a może zwyczajnie się nie chce. Nie tak dawno Ćwiek poskarżył się na facebooku, że go spiratowali, acz sam przyznał, że zawiadomienia nie składał. To czego dusza jęczy? „Ktoś” ma zadbać o interesy autora i wydawcy? Kto?

Ale te dwa punkty akurat kontrowersyjne nie są. Jest za to punkt drugi: Wdrożenie kar dla osób pobierających nielegalnie książki. Zacznijmy, że „osoby” nie pobierają nielegalnie, a na podstawie prawa do użytku własnego. To jest dokładnie to samo prawo, które pozwala nam pożyczyć książkę od znajomego, sąsiada, a nawet teściowej. Ba, możemy nawet książkę skserować, a ksero podarować teściowej (po uprzednim nasączeniu arszenikiem :D).

Jasne, można uznać, że świat wirtualny i realny to zupełnie różne światy i wymagają innego prawa. Tylko wprowadzenia takiego przepisu do Kodeksu Karnego, moim zdaniem, jest dalece bardziej niebezpieczne od stanu obecnego. Dlaczego? Bo będziemy masowo produkować skazańców. Bo:

1. Skąd przeciętny obywatel ma wiedzieć czy dana strona oferuje treści legalne, czy pirackie? Tym bardziej, jeśli płaci za korzystanie ze strony.

2. Nikomu z Was nigdy nie zdarzyło się ściągnąć czegoś przypadkiem lub pomyłkowo (bo np. plik był źle opisany)?

3. Co z dziećmi? Oczywiście, że ponosić odpowiedzialność karną będą w zależności od swojego wieku, ale odpowiedzialność finansową będą ponosić rodzice.

I kolejna rzecz – co z korzystaniem z pirackich plików online? Bo np. z Docera nie trzeba pliku ściągać, można go przeczytać online. Sam czasami w ten sposób z Docera korzystam. Nie, nie do czytania całych książek – nie raz pisałem, że nie lubię czytać ebooków. Ale czasem, choć mam książkę papierową, potrzebuję coś na szybko wyszukać – i wtedy łatwiej mi na Docerze: ctrl F i załatwione.

Więc apel do siedemdziesiątki: zamiast naciskać na państwo, żeby zrobiło wam dobrze – sami ruszcie zadki i sami zróbcie sobie dobrze. Piratują wasze teksty? To już, do prokuratury, domagać się ustalenia kto udostępnia, ile było pobrań. Prokuratura zrobi akt oskarżenia, a wy wystąpicie jako oskarżyciele posiłkowi i będziecie się domagać naprawienia szkody (czyli ilość pobrań x cena okładkowa + odsetki do waszej kieszeni – zarobicie lepiej, niż przy normalnej sprzedaży książek).

I tak się zastanawiam, czemu ta akcja ma służyć. Bo z całym szacunkiem, ale czytając nazwiska owej siedemdziesiątki miałem wątpliwości, czy problem piractwa jakoś wybitnie ich dotyka. Sprawdziłem kilka nazwisk, m.in. bardzo aktywnej w tej sprawie Marleny Rytel. To autorka trzech książek – wszystkie wydane w wydawnictwach trudniących się m.in. self-publishingiem (Psychoskok, Nova Res i Poligraf). Oględnie mówiąc, nie jest to autorka popularna – pod jej książkami na lubimyczytac jest kolejno ocen: 8, 22, 2. Znając metody promocji stosowane przez tego typu wydawców i autorów – to praktycznie zero zainteresowania. To po jakiego grzyba to piratować?

Idziemy sprawdzić u piratów. Na Chomiku wyszukiwarka pokazuje niby wszystkie trzy tytuły tej autorki.

Dziwne, każdy po razie – nikt nie zachomikował? To wchodzimy. Pierwszy plik:

Jak widać, to tylko reklamówka, a plik niby jest do pobrania gdzie indziej. To klikamy pobierz i przenosi nas tu:

Klikamy pobierz i spodzianka (bo skoro czegoś oczekujemy, to nie jest niespodzianka :D) – strona koniecznie chce nasz nr telefonu.

Hehehehe. Ktoś odważny wyśle? Ja nie. Sądzę, że podanie numeru telefonu sprawi jedynie, że wtopimy jakąś kasę, a pliku nigdy nie pobierzemy. Ta sama sytuacja ma miejsce z dwoma pozostałymi tytułami pani Rytel na Chomiku.

Ale może ją spiratowali gdzie indziej... To Docer:

Jak widać, wśród około :D dwóch wyników z nazwiska Rytel, nie ma pani Marleny. To gdzież spiratowali naszą wojowniczkę o prawa autorów... Sprawdzę jeszcze PEBx – to chyba najpopularniejsza strona z linkami do pirackich filmów, książek itd.

Czyli tu też jej nie spiratowali... Na jej miejscu bym się załamał, bo też jakaś opinia o autorze.

Dobra, nie będę snuł domysłów po co ta cala akcja, tylko spostrzeżenie – Marlena Rytel, dotąd była anonimową autorką trzech książek wydanych w takich, a nie innych wydawnictwach. Teraz jest znaną bojowniczką o prawa autorów i wydawców.

I na koniec jeszcze dwa spostrzeżenia:

1. To że na niektórych portalach typu „podaj nr telefonu” chwalą się „Plik pobrano 1835 razy” – nie oznacza, ze tak jest. To tylko reklama mająca zachęcić kolejnych do korzystania z danego portalu.

2. To że ktoś ściągnął pirata, nie oznacza, że gdyby miał za niego zapłacić, też byłby zainteresowany.

Więc obliczenia autorów listu – ściągnięto moją książkę, kosztującą 30 zł, półtora tysiąca razy, to straciłem 45 000 zł – można o kand d.. rozbić. Nie, nie straciłeś. Bo te półtora tysiąca to bzdura, bo z rzeczywiście ściągających może jeden na stu kupiłby książkę, bo ty – autorze – dostajesz tylko drobną część ceny okładkowej. Straciłeś może ze trzy piwa.

PS

Jednym z postulatów siedemdziesiątki jest społeczna akcja informacyjna dotycząca piractwa. Cieszę się, że mogłem pomóc nagłaśniając sprawę :D

PS 2

U góry strony grafika Benjamina Cole z XVIII wieku, przedstawiająca słynnego pirata Edwarda Teacha zwanego Czarnobrodym.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na twitterze.