Stephen Baxter, Masakra ludzkości

Nie, nie i jeszcze raz nie. Czytałem wcześniej dwie książki autorstwa lub współautorstwa Baxtera. Długą Ziemię, którą popełnił wspólnie z Pratchettem – niby daje się przeczytać, ale cały czas miałem wrażenie, że te dwa konie ciągną wóz w przeciwnych kierunkach: Baxter ku hard SF, a Pratchett w stronę heheszków. Lepsza była napisana solo Proxima, pierwsza połowa – zachwyt, jednak w drugiej topniał i topniał tak dalece, że po jej kontynuację (Ultimę) już nie sięgnąłem.

Ale kontynuacja Wojny światów Wellsa... Ponoć autoryzowana, cokolwiek miałoby to znaczyć (jak Wells, zmarły w 1946 roku, mógł autoryzować książkę opublikowaną w 2017?). To bierę. Jak może pamiętacie, powieść Wellsa kończy się tak, że Marsjanie w gruncie rzeczy wygrali wojnę z Ziemianami, ale przegrali z ziemskimi bakteriami – się pochorowali i dedli. Baxter opisał drugą inwazję – Marsjanie wyciągnęli wnioski z przegranej i przylecieli z większą armią (do walki z bakteriami?).

Wellsowi na napisanie świetnej powieści wystarczyło nieco ponad dwieście stron. Baxter nawalił prawie siedemset. A treści wcale nie ma więcej. Skąd zatem ta objętość? Zacytuję spisane swoje pierwsze wrażenia (gdzieś okolice pięćdziesiątej strony):

Jezu, ileż ten człowiek pieprzy...

Przy lekturze Masakry ludzkości cały czas miałem przed oczami ten słynny obrazek Andrzeja Mleczki, z czasów kiedy Mleczko, a nawet Jan Pierzak, jeszcze byli zabawni:

Proza Baxtera wywołuje u czytelnika silne emocje. A precyzyjniej jedną emocję, za to bardzo mocną: nudę. Zastanawiacie się teraz czy nuda jest emocją. Owszem, jest; zacytuję ze strony jakiejś uczelni:

Nuda jest emocją ocenianą negatywnie. Jej ewentualne skutki mogą być pozytywne (kreatywność) bądź negatywne (agresja), ale jako doświadczenie afektywne nuda jest nieprzyjemna i taka być powinna, gdyż jest ważnym sygnałem, że coś należy zmienić, że sytuacja, w której się znaleźliśmy jest nieinteresująca, niestymulująca czy bezsensowna.

Potraktowałem to jako radę: coś należy zmienić. I gdzieś w połowie ciepnąłem wypocinę Baxtera w kąt.

Po prostu miałem już po dziurki w nosie niekończących się opisów strojów, wystrojów wnętrz, potraw, krajobrazów. Przewracasz kartka za kartką, dzieje się niemal nic, przeskakujesz o kilka stron do przodu – czujesz, że nic nie straciłeś, że na kilku stronach nie było niczego istotnego. W wykonaniu dobrego pisarza sam opis może być fajny, ale styl Baxtera jest drewniany i to wykonany z jakiegoś twardego drewna – może dąb, może orzech.

Tu macie próbkę:

Po południu, dla kontrastu, zadzwoniłam do dawnej przyjaciółki, która jest żoną bankiera. Spotkałyśmy się w herbaciarni – uwielbiam mieszankę zapachu kawy, herbaty i cygar połączoną ze stukotem kamiennych kostek domina. Hilda pożyczyła mi sukienkę na wieczór i poszłyśmy do Savoyu na Strandzie, który – jak w ramach żartu poinformowałam moją przyjaciółkę – był niemal tak luksusowy jak „Lusitania”. Zamówiłyśmy kawior, kraba i sałatkę grzybową, do tego butelkę białego wina. Lokal wypełniała zwykła menażeria: kobiety złej proweniencji i nowoczesne kobiety, rozpustnicy i bogata studenteria, większość z zaróżowionymi od alkoholu policzkami. Tańczyłyśmy do rytmów wygrywanych przez hawańską orkiestrę i dawałyśmy się czarować przystojnym niemieckim oficerom.

I co chwila jesteśmy takim czymś katowani. Do tego bohaterowie tak drętwi, że choć nie ma ich wielu, to i tak trudno zapamiętać kto jest kim.

Na tę kupę wad narobił jeszcze tłumacz. Jako żywo, powieść Wellsa – i Baxtera także – nie kojarzy mi się z komedią. A tu tłumaczu zachciało się pożartować, a jakie ma wyrafinowane poczucie humoru. Przykład (str. 68): obowiązuje Doraźna Ustawa o Przeciwdziałaniu Anarchii, w skrócie DUPA. Prawda, że dowcipas paluszki lizać? Jezu, gdzie był redaktor? Dlaczego nie ściągnął cugli i nie strzelił tłumacza batem? A może się mylę, może to nie tłumacz, może to Baxterowi po jakichś trunkach się przypomniało, jak pracował z Pratchettem i też chciał se pojajczyć? W każdym razie wyszło żenująco.

Na deser współczesne ideolo.

A wiecie co jest najgorsze? To, że ta powieść mogła być fajna, gdyby jakiś przytomny redaktor wyciął co najmniej połowę tekstu. Niestety, przytomnego redaktora zabrakło, więc ocena jest, jaka jest...

OCENA: 3/10.

S. Baxter, Masakra ludzkości, tłum. P. Wieczorek, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2019, stron: 676.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie