Joe Abercrombie, Pół świata

Uwaga! Jeśli nie czytałeś pierwszego tomu, czuj się uprzedzony, że niżej będą spojlery. Trudno pisać o tomie drugim, bez odniesień do pierwszego. Tu o tomie pierwszym:

Joe Abercrombie, Pół króla

I o tomie drugim... O rany, ależ to była fajna lektura. Ale możliwe, że dla specyficznego czytelnika. Jednak o plusach za chwilę, najpierw minusy.

W pierwszym tomie głównym bohaterem był kaleki królewski syn Yarvi. Niby nic oryginalnego, ale bohater bardzo dobrze przemyślany i interesujący. W drugim tomie Yarvi odchodzi na dalszy plan, a na pierwszy wysuwa się para nowych bohaterów – Zadra i Brand. I to, niestety, są już takie bardziej standardowe gimbusy znane z miliona powieści fantasy.

O fabule nie będę się rozpisywać, bo wciąż aktualny jest wniosek z poprzedniej notki o tym cyklu: to idealny produkt rzemieślniczy.

Więc co mi sprawiło taką radochę. Świat powieściowy. Abercrombie zrobił coś wspaniałego – połączył wszystkie trzy czasy. Bo opisuje w czasie teraźniejszym, ale przedstawiona rzeczywistość, to taka – wymyślę neologizm – przeszłoprzyszłość. Bo to jest jak matrioszka. Masz dużą babę z napisem FANTASY – bo quasi-średniowiecze, bo bohaterowie jak wycięci z szablonów fantasy, bo elfy, bo bogowie, bo mowa o magii...

W niej znajdujesz mniejszą babę z napisem POSTAPO. Tak, bo ta powieść de facto nie jest fantasy, a postapo SF. Przecież te miasta elfów, te artefakty elfów, to twory cywilizacji. Zaryzykuję tezę, że naszej cywilizacji. Że elfy to ludzie naszych czasów (lub niedalekiej przyszłości), że to rozbicie boga, na czym opiera się religia, to jakiś wielki kataklizm: wojna jądrowa, uderzenie asteroidy lub coś podobnego. I ów kataklizm sprawił, że ludzkość cofnęła się w rozwoju.

A teraz rozkręcamy średnią babę i w niej znajdujemy jeszcze mniejszą, z napisem POWIEŚĆ PSEUDOHISTORYCZNA. Bo historyczna nie jest, skoro to postapo, ale jest, skoro oddaje realia pewnego okresu w naszych dziejach.

Tak wyznam: zdarza mi się nie oglądać map w powieściach fantasy. Jeśli połapanie się w treści tego nie wymaga, to po jakiego grzyba zajmować się kartografią wymyślonych krain... No i przy tym cyklu też do pewnego momentu nie czułem potrzeby spojrzenia na mapę. Aż w tomie drugim pojawiła się nazwa Dźwigawy. I tak jakoś od razu coś mi zaświtało. To rozkładam mapkę. Bingo. Owe Dźwigawy leżą między rzekami Boską i Zakazaną. I już jestem w domu: to coś znanego z naszej historii, głównie z czasów wczesnośredniowiecznych. Tyle że w naszym języku ma to swoją nazwę (niepotrzebnie tłumacz wymyślał neologizm). Otóż to tzw. przewłoka. Czyli miejsce, w którym transport rzeczny musiał chwilowo przenieść się na ląd :D Innymi słowy, miejsce, w którym transportowano łodzie lądem (np. między dwoma akwenami lub dla ominięcia jakichś przeszkód)

We wczesnym średniowieczu bardzo istotne były dwie takie przewłoki na szlaku od Waregów (czyli Skandynawów) do Greków (czyli Bizantyjczyków). Pierwsza – transport łodzi lądem między rzekami Dźwina i Dniepr. Druga – dla ominięcia porohów na Dnieprze.

I tak patrzę na mapę:

I widzę, że gdyby zachód przekręcić na północ, to dostajemy naszą część Europy (zniekształconą, ale podobieństwo wyraźne):

Morze Drzazg to Bałtyk, Yutmark to Jutlandia (Dania), Throwenland – południe Norwegii, Gettland – południe Szwecji itd. itp. Są i nasze ziemie – jako ziemie ludu Shendów, z jednej strony ograniczone rzeką Skoder (tak, tak SkODER – Odra), z drugiej przekraczające rzekę Weska (Wisła). Obok Dzwigaw mamy miejscowość Smölod – w naszym świecie, przy przewłoce między Dźwiną i Dnieprem, znajduje się Smoleńsk. Na północ od niego mamy Lanangad, czyli Leningrad (Petersburg). Leżące nad rzeką Zakazaną miasto Kaliyv, to Kijów, a grasujący w stepach Konioludy – to Pieczyngowie lub Połowcy. Z kolei Morze Złote, to Morze Czarne, a Pierwsze z Miast, centrum światowej cywilizacji, to oczywiście Konstantynopol. Zgaduję, że przywoływani w powieści, acz na mapie nie umieszczeni Inglingowie, to mieszkańcy Wysp Brytyjskich.

Więc w postapo SF, udającym fantasy, mamy de facto powieść historyczną o podróży grupy wikingów ze Skandynawii do Konstantynopola.

Mnie to pasowało – bardzo lubię takie historyczne zabawy w fantastyce. Natomiast jeśli ktoś takich zabaw nie docenia, to dostanie powieść słabszą od Pół króla, bo słabsi są bohaterowie pierwszoplanowi. Więc niedoceniający – proszę z mojej oceny uciąć sobie jeden punkcik.

OCENA: 7/10.

J. Abercrombie, Morze Drzag, t. 2: Pół świata, tłum. A. Jacewicz, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2015, stron: 452.

O cyklu możecie przeczytać także na blogu Vespery,

ale uprzedzam, że to łączona notka o całej trylogii.

Sezrobiłem facebooka, można sepolubiać:

Seczytam na fejsie.

Seczytam na Instagramie.